actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Madoff, het kannibalisme van de hebzucht

Hebzucht en status

Rechter oordeelt vandaag over Bernard Madoff > Beursboef riskeert een celstraf van 150 jaar > Hebzucht en status maken blind, telkens weer

Vandaag oordeelt de rechter over Bernard Madoff. Zijn advocaat pleitte vorige week nog voor een celstraf van twaalf jaar, maar het oordeel dat de rechter over beursboef Madoff (71) velt, zal waarschijnlijk een stuk minder mild zijn. Madoff, die naar eigen zeggen ongeveer 50 miljard dollar in zijn zakken liet verdwijnen, hangt een celstraf van maximaal 150 jaar boven het hoofd wegens fraude, diefstal en oplichting.

Twintig jaar lang wist 'de illusionist van Wall Street' rijke particulieren, goede doelen en zelfs banken te overtuigen hun miljoenen bij hem te stallen, in ruil voor 10 tot 12 procent rendement per jaar. Het bezorgde 'Bernie' Madoff niet alleen de status van beleggingsgoeroe. Hij werd voor vele rijke cliënten ook een vriend van de familie. 'Uncle Bernie' noemden sommige kinderen van geldschieters hem liefkozend.

Tot op 11 december 2008 bleek dat oom Bernie geen briljante belegger is, maar een oplichter. Madoff was de bedenker van een reusachtig Ponzi-systeem, een piramidespel, waarin hij het geld van nieuwe klanten gebruikte om 'oude' investeerders terug te betalen.

Zo'n piramidespel kan lang goed gaan, zo blijkt nu, erg lang. Vooral als de oplichter in kwestie zich hoog op de maatschappelijke ladder weet op te werken. Madoff bijvoorbeeld, was als voormalig topman van technologiebeurs Nasdaq een goed gezien figuur in bemiddelde joodse kringen en haalde uit die hoek honderden miljoenen binnen.

Beurswaakhonden, accountants en investeerders hadden Madoffs plan wellicht moeten doorzien, maar de weinige critici van Madoff werden meestal snel de mond gesnoerd. Want wie ieder jaar 12 procent rendement belooft, die heeft veel fans. En zolang er zich telkens weer nieuwe klanten aandienen en het geld blijft binnenstromen, is er niets aan de hand.

En zo maakte de gevaarlijke cocktail tussen hebzucht en status, nagenoeg iedereen blind. Tot in het absurde toe. 'Als je miljonairs genoeg rendement voorspiegelt, stellen ze geen vragen meer. Mijn klanten geloofden me blindelings. Ik bood op een bepaald ogenblik 50 procent winst in drie maanden en nog kwam men vragen om meer', verduidelijkte Jean-Pierre Van Rossem onlangs nog (DS 4 april).

Maar toen de crisis toesloeg en veel klanten hun geld terugvroegen, stortte het kaartenhuisje van Madoff in elkaar. Dat geld, dat had hij niet meer. En dus kwamen de stress, de rugpijn, de paniek - Madoff nam op den duur elk kwartier zijn bloeddruk op met een eigen bloeddrukmeter - en uiteindelijk de ontnuchtering.

In plaats van de beloofde gouden bergen, liet Madoff een spoor van vernieling na. De verhalen van slachtoffers zijn tragisch. Weduwen verloren hun kapitaal, vrienden van Madoff zagen hun geld in rook opgaan en Thierry Magon de la Villehuchet, de Franse ceo van vermogensbeheerder Access, sneed zichzelf thuis de polsen door. Maar ook het geld van tal van beroemdheden en goede doelen, waaronder een door regisseur Steven Spielberg opgezet fonds, verdween. En zelfs grote banken als Santander, BNP Paribas en Fortis Nederland zijn in de Madoff-val getrapt.

Madoff zelf houdt vol dat hij alleen schuldig is aan de mega-oplichting. Maar dat lijkt twijfelachtig. Tegen zijn boekhouder loopt een onderzoek en ook de rol van de grote investeerders, die grote commissies opstreken om nieuwe cliënten aan te brengen, is op zijn minst dubieus te noemen.

Datzelfde geldt voor de vraag of de slachtoffers nog iets van hun kapitaal zullen terugzien. Madoff zelf weigerde totnogtoe zijn medewerking bij het opsporen van het geld. Het bedrag dat bijeen is geharkt, zo'n 80 miljoen dollar, komt uit de inbeslagname van Madoffs bezittingen, zoals juwelen, zeiljachten en huizen in Florida en Frankrijk. Dat geld zal gebruikt worden om de gedupeerden van Madoff enigszins te vergoeden. In de hoop dat ook de slachtoffers dit keer hun lesje geleerd hebben.

Nico Tanghe is redacteur economie.

DS, 29-06-2009