Karel Van Miert, de passie


COMMENTAAR — Als iedereen zijn zeg heeft gehad over de waan van de dag, dan hebben praatprogramma's vaak behoefte aan een Eyskens, De Croo, Neyts, Claes of Dehaene om de wereld als elder statesmen te overschouwen. Die maken dan duidelijk dat er niets nieuws onder de zon is, of het moest het gebrek aan kwaliteit en historisch inzicht van hun opvolgers zijn.


Met Karel Van Miert was dat anders. Misschien was hij niet altijd de meest coherente spreker, maar dat kwam omdat in zijn hoofd de kolkende passie de rede opjoeg. Altijd weer voer er een hartstocht in hem die zijn spreektempo in het rood dreef en zijn redenering naar adem deed snakken. Maar dat deerde niet. Neuzelaars en betweters zijn er zat. Lui die geen seconde twijfelen over de onmetelijke waarde van hun eigen inzichten.

Zelf volgde hij een parcours met haakse bochten en nooit hoorde hij echt ergens bij. Toen hij in de nasleep van het Egmontpact als jeugdige, Vlaamsgezinde ongebonden studax voorzitter van de Socialistische Partij werd, spraken de leden er elkaar nog aan met kameraad en gezellin. De ideologische schimmel groeide er op de muren en maakte de lucht muf. Een zoon van katholieke heikneuters, wat kwam die hier doen?

Met niets anders dan de ontwapenende kracht van zijn overtuiging gooide hij het sectaire bastion open en voerde een nieuwe generatie naar de top. Dat die vervolgens vastliep in de Agusta-affaire, waardoor de onderlinge relaties voor altijd verzuurden, blijft met mist omgeven. Maar Van Miert trok een streep in het zand en richtte de blik naar Europa. Louter op eigen kracht vestigde hij er zijn ijzersterke reputatie en demonstreerde hij van welk gehalte hij wel was.

Is de SP.A dat verlies eigenlijk wel ooit te boven gekomen? Tobback redde in het post-Agusta-tijdperk de meubelen en Steve Stevaert maakte de partij zelfs weer cool en hip. Maar dat effect bleek niet tegen de tijd bestand, de jubel van de beautiful people even veranderlijk als hun haarsnit en hun brilmonturen.

De synthese van sociale gevoeligheid en economische orthodoxie, die Van Miert scheen te passen als een handschoen, blijkt voor zijn partij zo moeilijk vol te houden. Ofwel vervalt ze in oppervlakkige linksigheid, ofwel kantelt ze naar stugge vakbondstaal. Van Miert maakte geen compromissen op het wezenlijke, maar was tegelijk niet te beroerd om over het bijkomstige of het gedateerde heen te stappen. Hij was tegelijk boer en bestuurder, prediker en politicus.

Europa kende in hem zijn scherpste criticus wanneer het zijn afspraak met de geschiedenis weer eens miste. Maar nooit sloeg dat over in het benepen anti-europeanisme dat zijn partij soms beving. Hij was altijd de kweker die snoeide om te doen groeien en die zaaide zonder de zekerheid ooit te oogsten. Zijn laatste paradox is dat hij stierf op de plek waarvoor hij leefde: zijn boomgaard, zijn andere grote passie.


DS, 24-06-2009 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB