Op Cape Canaveral in Florida is vandaag de shuttle Atlantis succesvol naar de Amerikaans-Europese Hubble-Ruimtetelescoop (HST) gelanceerd voor een vijfde en laatste opknapbeurt. De zeven opvarenden staan volgens het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA voor een extreem moeilijke en riskante opdracht.

Eerst voor 14 oktober 2008 gepland maar herhaaldelijk uitgesteld, vertrok de Atlantis met zeven bemanningsleden om 20.01 uur Belgische tijd. De jacht op de in april 1990 gelanceerde Hubble wordt woensdag op zowat 560 km hoogte bekroond met het 'vangen' en in de vrachtruimte bergen van de kijker, wat vluchtingenieur Megan McArthur (tijdens haar ruimtedoop) met de robotarm van de shuttle zal doen.

Nieuwe instrumenten
In de daaropvolgende dagen krijgt de dertien meter lange en 11 ton wegende HST tijdens vijf ruimtewandelingen van zes tot zeven uur nieuwe instrumenten, worden er instrumenten hersteld en wordt andere levensnoodzakelijke hardware omgewisseld.

De nieuwe instrumenten zijn de Wide Field Camera 3 (WFC3) om in het infrarode, zichtbare en ultraviolette licht nog dieper in de kosmos te kunnen turen, en de Cosmics Origines Spectrograph (COS) die in het ultraviolet zwak oplichtende objecten, in het bijzonder ver verwijderde quasars, moet bekijken. De twee apparaten komen in de plaats van de WFC2 en de Costar.

Zware klus
Onder de herstellingen vallen de omwisseling van thermische bescherming, van een uitgevallen computer, van de originele, al 19 jaar oude, batterijen, van de zes gyroscopen die mee instaan voor de standbepaling van de satelliet en van een richtingssensor. Ook is er de reparatie van de in 2004 uitgevallen Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS), wat wellicht de zwaarste klus is.

De astronauten moeten immers zowat 100 kleine schroeven aanbrengen. Nog ter reparatie is de Advanced Camera for Surveys (ACS). Voor het werk aan de STIS en ACS zijn tientallen stuks nieuw gereedschap ontworpen.

Dodelijk ongeluk
Waar de twaalfdaagse missie in de nasleep van het dodelijke ongeluk met het ruimteveer Columbia eerst was geschrapt, zal zij ervoor zorgen dat de "Rolls Royce" van de astronomie nog tot zeker 2014 kan blijven werken. Tegen dan moet er een opvolger zijn, de James Webb Telescoop.

Volgens de NASA zal de Hubble na afloop van de missie "zo goed als nieuw" zijn en kan de efficiëntie tot 90 keer verhogen. Michael Luther van het wetenschappelijk programma van de NASA zegt dat de Hubble tot 600 à 500 miljard jaar na de Oerknal zal kunnen kijken, tegen een miljard nu.

Tweede shuttlemissie
Het is pas de tweede shuttlemissie dit jaar. Nadien komen er nog acht andere om het Internationaal Ruimtestation ISS af te werken en staan de ruimteveren van de NASA in principe eind volgend jaar definitief op stal.

Voor het geval er iets ernstigs mis zou gaan, staat het ruimteveer Endeavour op een lanceerplatform klaar om de gestrande bemanning van de Atlantis op te halen. De Endeavour zou dan met zijn vier opvarenden tot op enkele meter van het zusterschip vliegen en de 'schipbreukelingen' langs een kabel rondom de robotarm laten verhuizen.

Definitief afscheid
De Atlantis, waarmee Dirk Frimout in 1992 heeft gevlogen, landt normaal op 22 mei om 17.41 uur Belgische tijd. Het definitieve afscheid van de Hubble vond dan op de negende vluchtdag plaats. (belga/adv)