'Toch normaal dat elke jongere schulden heeft?'
BRUSSEL - Jongeren die op hun vijftiende op de speelplaats bij hun vriendjes geld lenen - niet één keer, maar twee keer, drie keer en meer - hebben later meer kans om in de schulden te raken. 'We moeten hen weerbaar maken', zegt Dirk De Clerck, coördinator van het Centrum voor Schuldbemiddeling, dat gisteren de campagne 'Budget Survival Kids' lanceerde.
Dennis (22) en Annabel (18) wonen al enkele jaren samen. Dennis werkt bij een staalverwerkingsbedrijf, Annabel heeft geen werk. Als vaste kosten betalen 350 euro huishuur. Hun elektriciteitsrekening kostte eerst 54 euro. Daarna 92 euro en nu 202 euro. 'We gebruiken gewoon zo veel', zeggen ze. Hun rekening betalen doen ze niet. Omdat ze schulden hebben en omdat ze daardoor hopen recht te hebben op een budgetmeter.
Hoe zijn ze in de schulden geraakt? 'Door te lenen voor mijn brommer en een televisie', zegt Dennis. 'Toen ik een vast contract had, heb ik ook een lening afgesloten voor 4.000 euro, die onmiddellijk op was.'
Waarvoor hij dat geld precies heeft gebruikt, weet hij niet meer. 'Misschien heb ik het allemaal uitgegeven door uit te gaan en kleding te kopen. Ik kocht veel dure kleren. En door mijn vrienden te trakteren.' Daarbij kwamen ook nog tal van boetes en gerechtsdeurwaarderskosten.
Uiteindelijk stapelde het paar 23.000 euro aan schulden op. Ze stapten naar het OCMW, dat hen bij het afbetalen van hun schulden begeleidt. Vandaag bedraagt hun schuld nog 6.000 euro. Dennis en Annabel krijgen 85 euro leefgeld per week. 'Maar dat is niet genoeg om te leven.' En net nu is er een baby op komst.
Dennis en Annabel doen hun verhaal op budgetsurvivalkids.be. Het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling opende de website gisteren en begon met een preventiecampagne die jongeren moet wapenen tegen een overmatige schuldenlast. Op de site vertellen jongeren met schulden hun verhaal.
'Met de campagne richten we ons vooral naar jongeren tussen 15 en 20 jaar', zegt coördinator Dirk De Clerck. 'Jongeren van 15 zijn al echte consumenten. Ze willen een gsm, een dvd-speler, een bromfiets. De marketing speelt daar goed op in. Maar als zij zich er op die leeftijd niet van bewust zijn dat ze niet alles kunnen kopen en dat geld niet uit de lucht komt vallen, dan zijn ze op latere leeftijd een vogel voor de kat.'
Vooral jongeren uit het beroepsonderwijs moeten zich aangesproken voelen. 'Uit onderzoek blijkt dat twee op de drie jongeren die schulden hebben, in het beste geval een diploma lager secundair onderwijs hebben. Dat is een risicogroep. Ze maken hun school niet af, maar willen alleen gaan wonen en zijn ook heel materialistisch. Dan loopt het vaak mis', zegt De Clerck.
Eigenlijk begint het al op de speelplaats. 'Jongeren leven vaak boven hun stand. Ze komen niet rond met hun zakgeld en gaan op zoek naar meer geld. Dan gaan ze vaak lenen bij vriendjes. Eén keer tien euro lenen is niet erg. Maar als je het een tweede en derde keer doet en je vriend niet meteen terugbetaalt, dan stapel je de schulden wel snel op.'
'We zien ook dat jongeren vaak bij verschillende vrienden tegelijk lenen zonder dat zij het van elkaar weten. Zoiets kan snel uit de hand lopen. Er ontstaan woordenwisselingen, je verliest je vrienden en voor je het weet, is de hele school op de hoogte.'
De Clerck beseft dat het moeilijk is om jongeren warm te maken voor zijn boodschap. 'Die luidt dat jongeren minder moeten gaan consumeren. Ik besef dat dat geen prettige boodschap is, want wie geen gsm of iPod heeft, hoort er niet bij.'
'Maar als ik hoor dat jongeren uit het basisonderwijs denken dat het geld “uit de muur, komt en dat je er niet voor hoeft te werken, of dat ze verwachten bij hun eerste baan minstens 1.500 euro netto te verdienen, dan zeg ik: stop, dat is niet realistisch. Wij moeten dat beeld corrigeren.'
Het Centrum Schuldbemiddeling zal affiches (zie illustratie en slogans), een dvd en een magazine naar gemeentelijke jeugddiensten en jeugdbewegingen versturen. Het werk ook aan een pakket voor scholen, zoals een stripverhaal over een 14-jarige jongen die een bromfiets koopt, dat vanaf volgend schooljaar klaar moet zijn. 'Financiële educatie is een punt van aandacht voor de scholen', zegt De Clerck.
'Betere informatie had me kunnen helpen. Ik vind dat je op school al informatie zou moeten krijgen', zeggen ook Dennis en Annabel. 'Ik vind het jammer dat ik schulden heb. Ik weet dat ik met al het geld dat ik afbetaald heb, een auto had kunnen kopen.'
Maar op de vraag of hij het normaal vindt dat jongeren schulden hebben, antwoordt hij: 'Ja. Je leert eruit. Als je als jongere geen schulden hebt, kun je er ook later niet mee omgaan.'
www.budgetsurvivalkids.be
www.centrumschuldbemiddeling.be
Blog DS, 05-05-2009 (Yves Delepeleire)