actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Obama maakt hoop waar

Eerste trimester-rapport van nieuwe Amerikaanse president — Obama werd verkozen omdat hij 'verandering' beloofde. En die belofte heeft hij gehouden. In de eerste dagen na zijn eedaflegging zette hij zijn handtekening onder een reeks maatregelen die beslissingen of veto's van zijn voorganger ongedaan maakten. Enkele voorbeelden: de sluiting van Guantanamo, het verbod op marteling, de bescherming van vrouwen op de arbeidsmarkt, de uitbreiding van de ziektekostenverzekering voor kinderen, de opheffing van het verbod voor ontwikkelingsorganisaties om informatie over abortus te geven.

In snelvaart ging het daarna verder met de toekenning van middelen voor stamcelonderzoek en plannen voor de hervorming van de gezondheidszorg en het onderwijs. Hiermee gaf Obama duidelijk en snel aan dat een nieuw tijdperk was begonnen.

Hij nam zoveel hooi op zijn vork dat sommige Democraten, vrijwel alle Republikeinen en tal van editorialisten hem op een bepaald moment verweten te veel te willen doen. Hij zou zich beter op de economische crisis concentreren, vonden ze. De president daarentegen is, in de woorden van zijn kabinetschef Rahm Emanuel, van oordeel dat je 'een goede crisis niet verloren mag laten gaan'. Obama barst van ambitie. Hij wil de economische recessie aangrijpen om Amerika even diepgaand te veranderen als Ronald Reagan een kwarteeuw geleden.

De Amerikaanse media smulden tevens van Obama's personeelsproblemen. Te veel van zijn kandidaten voor topfuncties moesten afhaken. Dat was bijzonder gênant, maar ook niet meer dan dat.

Beste beslissing: Obama's bijdrage aan de strijd tegen de klimaatverandering is weliswaar nog bescheiden, maar de aanzet voor een fundamentele ommekeer is gegeven. Voor hem zijn de bescherming van het milieu, de nationale veiligheid (onafhankelijkheid van buitenlandse olie) en werkgelegenheid onafscheidelijk verbonden.

Hij gaf de deelstaten toestemming om strengere normen (dan de federale) te stellen aan de CO2-uitstoot voor auto's (wat Bush had verboden). Vanaf 2011 moeten nieuwe wagens energiezuiniger zijn. En vooral: de regering erkende dat CO2 en vijf andere broeikasgassen schadelijk zijn voor de gezondheid. Momenteel bespreekt het Congres een wetsvoorstel om de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk te beperken. Obama zet zwaar in op alternatieve energiebronnen.

Grootste misser: De beloofde immuniteit voor folteraars. Niet alleen geeft hij hiermee het verkeerde signaal, bovendien leek hij er later - gedeeltelijk - op terug te komen. Dit dossier dreigt voor Obama een bananenschil te worden.

Verbroken belofte: Er komt geen verbod op de verkoop van zware wapens.

Citaat

'We zijn door een donker en pijnlijk hoofdstuk van onze geschiedenis gegaan. Maar in een tijd van grote uitdagingen en storende tweedracht valt er niets te winnen door onze tijd en energie te besteden aan het aanwijzen van schuldigen'
(17 april)

Score: Zeer goed.

Als econoom: actie

Op termijn zal Obama's aanpak van de economische crisis vrijwel zeker het zwaarst wegen in zijn evaluatie. Zijn antwoord is er een van massale overheidsinterventie. Hij combineerde een uitbreiding van sociale programma's met noodzakelijke investeringen. Hij lanceerde het grootste stimuleringsplan uit de Amerikaanse geschiedenis (787 miljard dollar) en reddingsplannen voor de banken en de vastgoedsector, die goed zijn onthaald op de beurzen.

Meest prijzenswaardig: Obama geeft de mensen vertrouwen - zoals blijkt uit de peilingen - dat het land de crisis te boven zal komen, zonder evenwel euforisch te klinken.

Grootste schaduwzijde: Het enorme deficit dat Bush hem naliet, groeit met rasse schreden aan.

Citaat

'Hoewel we in moeilijke en onzekere tijden leven, wil ik dat iedere Amerikaan dit beseft: we zullen heropbouwen, we zullen herstellen'
(24/2 in State of the Union)

Score: Zeer goed.

Als wereldleider: dialoog

Obama is, in tegenstelling tot Bush, niet uitsluitend gefixeerd op de Strijd tegen de Terreur (die trouwens een andere naam kreeg: 'Overseas Contingency Operation'). Hij ziet alle facetten van het buitenlandse beleid in hun wereldwijde samenhang. Centraal staat het gevaar dat uit de financieel-economische crisis, uit de concurrentieslag om energie en voedsel en uit de opwarming van de aarde politieke instabiliteit kan volgen.

Nederigheid en luisterbereidheid vervingen arrogantie en unilateralisme. De contouren van een Obama Doctrine, die een duidelijke breuk met het recente verleden inluidt, tekenen zich af. Obama erkende dat de VS fouten maken en dat ze de wereldproblemen niet alleen aankunnen. Hij gaf aan dat hij wil werken via internationale instellingen en verdragen, bijvoorbeeld in de strijd tegen de verspreiding van atoomwapens. En hij reikte Amerika's oude tegenstanders de hand, zonder evenwel de Amerikaanse (en westerse) belangen prijs te geven.

Die nieuwe toon en houding zijn ontzettend belangrijk, dat staat buiten kijf, maar veel heeft Obama er - nog? - niet mee geoogst. Zijn critici zien zijn respect voor Amerika's rivalen als zwakheid.

Schot in de roos: Zijn gebaar naar de moslims, zoals zijn interview met Al-Arabiya en zijn speech in het Turkse parlement. Maar vooral: zijn evenwichtiger houding in het Israëlisch-Palestijns conflict.

Meest omstreden: Afghanistan dreigt Obama's Irak te worden.

Veranderde belofte De troepen trekken zich trager terug uit Irak dan beloofd in de campagne.

Citaat

'De VS zijn niet in oorlog met de islam en zullen dat ook nooit zijn'
(6 april, in het Turkse parlement)

Score: Voldoende.

Als politicus: begrip

Obama zag er meteen presidentieel uit. Hij straalt kalmte en zelfzekerheid uit, boezemt vertrouwen in, houdt duidelijk de touwtjes in handen, is doortastend en houdt er een ijltempo op na.

Maar vooral: hij heeft voeling met de gewone Amerikanen en hun problemen. Hij weigert zich op te sluiten in de cocon van Washington.

Via zijn BlackBerry houdt hij contact met zijn vrienden in Chicago, die naar verluidt trouwens om beurten het weekend doorbrengen in het Witte Huis. Van het kwart miljoen brieven dat hij wekelijks krijgt, leest hij er elke dag tien.

Tofste gewoonte: De president gaat bijna wekelijks de boer op - vaker dan elk van zijn vijf onmiddellijke voorgangers.

Grootste gevaar: Obama-moeheid. De president lijkt alomtegenwoordig. De first family spat van de voorpagina's.

Citaat

'Ik maakte een fout'
(9 februari, in Indiana, over de belastingproblemen van zijn regeringsleden)

Score: Uitstekend.

Als vader: aanwezig

Daar moeten Sasha en Malia over oordelen, maar van ons krijgt hij alvast goede punten omdat hij, naar verluidt, elke dag ontbijt met zijn dochters, nadat hij om 7 uur op de derde verdieping van het Witte Huis is gaan fitnessen.

Maar de hond die hij de meisjes tijdens de verkiezingsnacht beloofde, liet wel lang op zich wachten. En bovendien moeten ze hem dan nog delen met papa.

Citaat

'Als je in Washington een vriend wil, zeggen ze, neem dan een hond'
(20 maart, in de Jay Leno Show)

DS, 25-04-2009 (Saul Loeb)