Klojo's bleken gelijk te hebben


Het blijft verbazen. De politici die Fortis en het land moesten redden, werden over één facet van hun optreden - de 'scheiding der machten' - voor de camera's op de rooster gelegd en een aantal onder hen werd publiek gekastijd (anderen ontsnapten daaraan).


De bankiers die de crisis veroorzaakten, werden in ons land in besloten zittingen 'gehoord'. Zij worden niet aan de muur gespijkerd.

Dat verschil vaststellen, staat niet gelijk met het vrijpleiten van de politici; wel toont het dat zij de ondankbaarste stiel hebben: ze worden harder aangepakt - ze pakken elkaar harder aan - dan wie dan ook.

Het rapport van de experts van de bankencommissie noemt dan wel geen namen, de beoordeling die het geeft, is beenhard. Fortis, Dexia en Ethias brachten zichzelf in de problemen door overdreven winstbejag en ze negeerden waarschuwingen. Het bevestigt wat we intussen allemaal denken te weten, maar systematiseert dat oordeel en geeft het grondvesten.

Enkelen zouden nu kunnen triomferen. Degenen die destijds intern waarschuwden dat het verkeerde pad gevolgd werd en die dus bestempeld werden als dwarsliggers die niets begrepen van bankieren. En de zeldzame banken die toen 'niet meededen' en daarom door de collega's afgeschilderd werden als de klojo's, de naïevelingen, de sukkelaars die er niets van kenden. Zij mogen nu trots opstaan, en zeggen 'we hebben toch gelijk gehad'. De Rabobank is daar bij. Een bank waarvan de experts zeggen dat ze, door haar structuur - een coöperatie - minder geneigd was zich te laten vangen aan de kortetermijnwinst.

De bewindvoerders die destijds de Belgische tegenhangers van Rabo - Cera en Bacob - lieten opgaan in KBC respectievelijk Dexia - kunnen knarsetanden.

Natuurlijk hebben klojo's en dwarsliggers niet altijd gelijk. En ondernemingssucces komt vaak voort uit de dunne scheidingslijn tussen ondernemingszin en avonturisme. Maar ondernemingen die zich willen behoeden voor rampen, zo luidt de les, hebben best een aantal dwarsliggers in dienst en cultiveren dat dwarsliggerschap ook. Wie nooit luistert naar zijn dwarsliggers, ontspoort vroeg of laat.

De belangrijkste boodschap van de experts is al even beenhard als hun diagnose. En ze hebben gelijk: een grote onderneming mag niet uitsluitend handelen in het belang van haar aandeelhouders, de kapitaaleigenaars. De belangen van alle stakeholders - alle belanghebbenden - zijn relevant: klanten, werknemers, maatschappelijke omgeving.

Nog harder is de aansluitende stelling: beslissingen over 'systemische ondernemingen' zoals de grote banken - die van belang zijn voor de hele economie - mogen niet enkel de belangen van een beperkt groepje van aandeelhouders dienen. Ze moeten ook het algemeen belang dienen. Er zijn landen - Nederland bijvoorbeeld - waar dat al wettelijk geregeld is.


DS, 15-04-2009 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB