Bedriegen is besmettelijk
18/03/2009 12:00

Waarom bedriegen sommige mensen, terwijl anderen wel aan de verleiding kunnen weerstaan?

De New Yorkse oplichter Bernie Madoff is een van de vele fraudeurs die in deze tijden van crisis met andermans geld ging lopen. De laatste tijd zijn er zelfs zo veel gelijkaardige bekentenissen geweest dat de gemiddelde belastingbetaler zich stilaan begint af te vragen of er eigenlijk nog iemand is die het spel volgens de regels speelt.

Maar waarom bedriegen sommigen, en andere niet, vraagt het weekblad Newsweek zich af? De klassieke uitleg is dat liegen en bedriegen een rationele keuze is, een koele afweging van voor- en nadelen. Kan ik er mee weg komen, en hoe ver kan ik gaan, vooraleer ik gepakt word?

Enkele wetenschappers hebben deze cynische visie op de menselijke ethiek nu in vraag gesteld. Zij hebben aangetoond dat de beslissing veel complexer in elkaar zit dan dat, zo meldt het blad Psychological Science.

Complot

Drie psychologen vroegen een groep universiteitsstudenten om een reeks zeer ingewikkelde wiskundeoefeningen op te lossen in zo'n korte tijdspanne dat het voor niemand mogelijk was om alle oefeningen op tijd correct op te lossen. De proefpersonen kregen bovendien geld voor elke oefening die ze konden oplossen (wat uiteraard onmogelijk was).

Een van de studenten was een acteur die mee in het complot zat. Hij loste de vraagstukken zogezegd allemaal 'correct' op en kreeg het geld zonder dat zijn werk gecontroleerd werd.

De onderzoekers wilden hiermee nagaan hoeveel studenten het voorbeeld van de acteur zouden volgen om te zien of zijn oneerlijkheid de andere studenten kon beïnvloeden. Wat bleek? De meesten dienden daarop eveneens hun blad in, kregen het geld en vertrokken. Slechts een enkele eerlijke persoon bleef zitten.

Uit het onderzoek blijkt dus dat we niet echt bedriegen uit vrije wil, maar dat oplichterij 'besmettelijk' is wanneer we iemand anders uit onze omgeving dat zien doen. We geven elkaar dus het slechte voorbeeld.

www.trends.be

Ik denk dat het voor mij afhankelijk is van hoeveel geld je krijgt. Als het nu om echt veel geld gaat en iedereen geeft af zonder dat ze het nakijken dan zou ik het ook doen. Gaat het bij wijze van spreken om 10 cent dan zou ik blijven zitten en echt proberen om het op te lossen. Dus ik weet niet of het onderzoek wel 100% betrouwbaar is...