Schone lucht, en hoe die het best in huis te halen
BRUSSEL - Het volledig mechanische systeem ('systeem D') krijgt de zegen van de overheid omdat het als energie-efficiënt geldt. Maar het blijft omstreden, ook vanwege de gezondheidsaspecten. Voor we beginnen te hyperventileren, tekst en uitleg.
Het is vandaag al isolatie wat de klok slaat. Maar goed isoleren vergt ook goed ventileren, anders wordt de lucht in huis vies. Vele mensen die bouwen, schrikken als ze zien dat ventilatie verplicht is. Dat is zo sinds 2006 en past in de energieprestatieregelgeving.
Ventilatie is als multiple choice: kies je voor systeem A, B, C of D? De discussie gaat over C en D.
Systeem C kost 600 tot 1.200euro en werkt met roosters die de lucht laten binnenstromen. De vuile lucht verdwijnt mechanisch uit de woning. Bij systeem D wordt vervuilde binnenlucht weggezogen, terwijl er gelijktijdig verse lucht binnenkomt. Daaraan wordt een warmtewisselaar gekoppeld. De opgewarmde afgevoerde lucht geeft zijn warmte af aan de aangezogen, verse lucht, waardoor die minder energie nodig heeft om op kamertemperatuur te raken. Dat spaart verwarmingskosten uit.
Om die reden kan zo'n systeem de energieprestaties van een woning aardig opkrikken, samen met isolatie, dubbel glas en een condensatieketel. Daar hangt dan een premie van enkele honderden euro's aan vast van de energienetbeheerders. Die is best welkom, want systeem D is duur -reken op 6.000euro, zonder btw.
Het imago van systeem D heeft echter een deuk gekregen, na berichten uit Nederland vorig jaar. In Vathorst (Amersfoort) werd een hele wijk ziek: tranende ogen, keelpijn, hoofdpijn, astma en luchtwegeninfecties, vermoeidheid... De klachten werden aan de ventilatie toegeschreven. Het systeem zou een broeihaard zijn van bacteriën, schimmels en pollen, en die in huis verspreiden.
Ook op internetfora woedt de strijd tussen de voor- en tegenstanders. Een van de vragen is waarom de overheid een systeem steunt waarover er gezondheidstwijfels bestaan.
Bij twee ventilatiespecialisten op Batibouw -Ventilair en Ventomatic- komt de repliek snel. 'De ventilatie in Vathorst was niet goed gedimensioneerd, ze werd slecht aangebracht en slecht onderhouden door de bewoners', zeggen beide bedrijven. Er was geluidshinder, waardoor de bewoners het systeem uitschakelden. Maar omdat ze in potdichte huizen woonden -de ramen konden niet open- leidde dat tot ellende.
Ventilair en Ventomatic bieden allebei zowel systeem C als D aan. Maar ze steken hun lof voor D niet weg. 'Wij hebben nog maar een drietal klachten gehad, op duizenden plaatsingen', zegt Gery Goeminne van Ventilair. 'Als de energienormen nog strenger worden, zal systeem C bovendien niet meer volstaan.'
De Vlaamse minister van Leefmilieu, Hilde Crevits (CD&V), stuurde een brief naar alle installateurs waarin ze zegt dat de Nederlandse problemen aan 'onvolkomenheden' te wijten zijn en systeem D 'niet geviseerd mag worden.' Zij drukt alle vaklui op het hart kwaliteitswerk af te leveren.
De makers van de C-systemen zijn wrevelig dat er een 'hype ten gunste van D' heerst. Goedkope systemen zonder goeie filters komen op de markt vanuit Nederland, terwijl men er daar net van afstapt, zo luidt het.
Architecte Hilde Carens van het Vlaamse Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen neemt het ook op voor systeem D. 'Maar het werkt alleen naar behoren als het goed berekend, goed geplaatst, goed gebruikt en goed onderhouden wordt. Je moet er van in de ontwerpfase goed over nadenken. Ik kom op werven waar ze ter plekke een ventilatie-oplossing bedenken. Dat is vragen om moeilijkheden.'
Zo verdienen gladde, harde buizen bij de plaatsing de voorkeur. Flexibele buizen hebben ribbels die niet schoon te maken zijn en dus haarden voor viezigheid vormen. De filters moet je maandelijks schoonmaken of vervangen. Ook de buizen moeten schoongemaakt worden. 'Als de huisbewoners die inspanningen en kosten willen doen, is het een goed systeem. Anders kiezen ze best voor iets anders', zegt Carens.
Zit er geen contradictie in: je isoleert om energie te besparen, maar moet stroom verbruiken om te ventileren? 'Het verbruik valt mee, het is vergelijkbaar met dat van een televisie', aldus Carens.
www.binnenklimaat.be
Blog DS, 04-03-2009 (Tom Ysebaert)