actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Kakelende advocaten

PIET VAN EECKHAUT is tegen gekakel over procedurefouten, maar voor een geïnformeerd debat.

Hans Rieder schrijft (DS 8 januari) dat advocaten 'moeten ophouden met kakelen'. Dat is nogal scherp gesteld.

Als ik Rieder bezig zie en bezig hoor heb ik aan de ene kant een uiterste sympathie als advocaat en aan de andere kant toch wat kritische gevoelens. Het triomfgeschal over de hele historie rond de zogenaamde BOM-wet begint mij - en velen met mij - wat op de zenuwen te werken.

Hans Rieder verdedigt trouwens een moeilijke stelling.

Weliswaar verwijst hij terecht naar het meesterwerk van Jonathan Littell, dat in De Standaard enkele weken geleden al door Etienne Vermeersch zo uitstekend aangeprezen is. Hij vergelijkt wie protesteert tegen procedurepleiten met nazi's: dat 'extreme voorbeeld' maakt het inderdaad duidelijk 'dat goede trouw, goed menende mensen, gerechtigdheid, rechtvaardigheid en andere willekeurig in te vullen filosofische termen niet als rechtsnorm kunnen gelden'. Er moeten inderdaad regels zijn, duidelijke rechtsregels, rechtzekerheid, fundamenten van de rechtstaat. De procedure is een onderdeel, essentieel, van die rechtstaat.

Het is trouwens verkeerd dit alles te beschouwen als 'een spel': van een advocaat van wie ik dat niet verwacht had, Filip Van Hende, hoorde ik een dergelijke uitspraak op tv. Ik houd van voetbal, en voetbal is voetbal, daar gelden ook spelregels, maar 'een spel' is het strafrecht niet. Voor de slachtoffers, hun familie, hun 'naasten', de belangen van de maatschappij, de daders, hun gevangenisstraf, hun familie,... is het bittere ernst.

Het is dan wel spel, we moeten wel de regels respecteren (zoals in het voetbal, daar heeft Filip Van Hende gelijk). Maar we moeten vooral geen spijkers op laag water zoeken.

Procedure(fouten) pleiten is goed, als het te pas komt: als de spijkers op het lage water van zilver of van goud zijn. In zaken zoals het aanhoudingsmandaat, zoals de huiszoeking, waarin fundamentele waarden in het geding zijn (de vrijheid, de onschendbaarheid van de woning) moet alles tot het uiterste in orde zijn. De regels moeten dan volstrekt gerespecteerd worden. Maar de spijkers die men dan zoekt moeten dus wel zeer kostbaar zijn, zeer waardevol.

Procedure pleiten om de procedure is verkeerd.

Is dat in de BOM-kwestie het geval geweest? Ik vrees het een beetje. Er is trouwens op maandag 12 januari een indrukwekkend vonnis geveld door de 19de Kamer van de Correctionele Rechtbank in Gent, waarbij wordt gesteld dat de ernst van de feiten blijft doorwegen op een interpretatie van teksten, in één of andere richting, zoals hier kennelijk gedaan is door de verschillende Kamers van Inbeschuldigingstelling. Het beroep op de BOM-discussie is nu afgewezen, op gezaghebbende wijze, door de Correctionele Rechtbank in Gent. En terzijde: het gaat bij dat alles dus niet eens over fouten, wel over verschillende interpretaties van teksten.

Ik denk dat dat recente vonnis van groot belang is.

Om het nog eens anders te formuleren: vorm en inhoud zijn één, zei men vroeger, maar dat gaat hier niet op. De inhoudelijke discussie, ook over ethische waarden, ongeacht het discours van Hans Rieder, is van groot belang. En natuurlijk: ook de vormen moeten gerespecteerd worden. Maar men moet alleen beroep doen op de vormen als het er echt toe doet. Anders primeert de inhoud.

Voor alle duidelijkheid: ik zet mij hier niet aan de kant van de advocaat die zich opwerpt als de vertegenwoordiger van alle slachtoffers, de mond vol heeft over 'ongelijke kansen' en over 'racisme' en voortdurend als een witte ridder in het rond holt. Dat is ook mijn stijl niet. Ik vind dat men moet oppassen: het slachtoffer verdedigen betekent nog niet dat men in 'slachtofferisme' vervalt. De drie waarden zijn gelijk: de maatschappij, het slachtoffer, de daders. En ze moeten in een eerlijk debat, met een vaststaande en juiste procedure, allemaal tot hun recht kunnen komen.

Maar voorzichtig, gematigd. Niet kakelen, inderdaad, maar dan ook aan geen van beide kanten. Ik houd van kippen, maar recht is te belangrijk om het aan deze sympathieke dieren over te laten. Daarin heeft Hans Rieder gelijk. Maar hij moet niet alleen de splinters zien, maar ook de balk in het eigen oog. Misschien in ons aller oog, als strafpleiters.

Wie weet.

Piet Van Eeckhaut is advocaat en oud-stafhouder van de balie van Gent.

DS, 14-01-2009