Bericht van dinsdag 20 januari in De Morgen: 'StuBru tolereert geen actiespandoek voor vluchtelingen aan het Glazen Huis.' Elf Gentse vluchtelingenorganisaties hadden de dag ervoor om aandacht gevraagd voor het lot van de sans-papiers in eigen land met een spandoek dat net achter het huis van StuBru en het Rode Kruis werd gehangen. Daarop de vraag: 'Zijn vluchtelingen welkom in België?' Hoewel de organisaties de toestemming van de stad hadden, haalde de security van Music for Life het spandoek binnen het halfuur neer. De actie was 'te politiek gekleurd', terwijl Music for Life 'neutraal' wil blijven.

Voor alle duidelijkheid: Music for Life is een indrukwekkend initiatief. Dat een populaire radiozender en het Rode Kruis de handen in elkaar slaan om grote delen van de samenleving te mobiliseren ten voordele van vrouwen en moeders op de vlucht, je zou dat soort acties vanuit de media en cultuur veel vaker willen zien. Dat er en passant ook een pak geld wordt opgehaald en dat je er meer dan één regering toe brengt zijn duit in het zakje te doen, is straffe kost.

Maar als je je populariteit en vooral je naam op die manier uitspeelt, als je zoveel artiesten, verenigingen en luisteraars in beweging brengt rond een heikel thema als migratie, dan luistert een en ander nauw en kun je bepaalde verantwoordelijkheden allicht niet ontlopen. Zinloze controverse kun je het best vermijden, maar je handen wassen in neutrale onschuld wanneer je een bij uitstek politiek thema als de vluchtelingenproblematiek aanpakt, dat is enigszins bizar.

Als je bonafide lokale vluchtelingenorganisaties de kans ontzegt om in de marge van je massa-evenement al was het maar even de schijnwerpers te richten op de penibele en compleet geblokkeerde situatie van vele vluchtelingen die onder onze eigen neus en naast onze eigen deur leven, hoe ernstig meen je het dan met je nobel doel? Bepaalt de gestroomlijnde, cleane en gezellige marketing of 'packaging' dan niet al te zeer wat er nog overblijft van je 'message', die per definitie pijnlijke en storende kanten heeft die niet anders kunnen dan ook in ons eigen vlees snijden?

Kun je het maken om je in deze 'neutraal' op te stellen, terwijl de vraag hoe je met migratie en vluchtelingen internationaal en lokaal omgaat niet anders dan een politieke kwestie kan zijn? Politiek in de ware en nobele, niet per definitie partijpolitieke zin van het woord: hoe geef je je samenleving en de wereld vorm en hoe ga je daarin om met wie elders niet getolereerd of vervolgd wordt.

Er is niet minder, maar meer échte en moedige politiek nodig om ze op te lossen. Kies je toch voor een louter gedepolitiseerde opstelling, dan dreig je te bevestigen wat Kristof Titeca en Ruddy Doom van de UGent onlangs in De Morgen schreven: "dat een complex fenomeen als migratie zijn politiek karakter wordt ontnomen om in een grootschalige mediacampagne te passen" en "dat Music for Life zich reduceert tot een reclamecampagne voor de betreffende zender".

Electorale logica
Dat je rond het thema van vluchtelingen in eigen land snel een brede coalitie op de been brengt, bewezen de 5.000 mensen van ngo's, verenigingen allerhande, vakbonden, politieke partijen én de bisschopsraad die op 14 december in Antwerpen opstapten met de simpele vraag dat omtrent de regularisatie van mensen zonder papieren zou worden uitgevoerd wat in het regeerakkoord staat.

Misschien stap je daarbij op zere partijpolitieke tenen, maar daar is op zich niks mis mee. Zeker niet als je je vragen even constructief formuleert als Vlaams acteur Dirk Tuypens in zijn brief aan premier Leterme, die hij voorlas op 14 december: "Ik geloof dat een groot politicus zich onderscheidt wanneer hij op cruciale momenten, in de meest netelige dossiers, tegen de heersende opinie en electorale logica in, duidelijke standpunten durft in te nemen in het belang van de allerzwaksten. Maar in deze regering onderscheidt voorlopig niemand zich, tenzij in besluiteloosheid."

Wat geldt voor politici, geldt dat in deze eigenlijk niet net zo goed voor radiostations, humanitaire organisaties, artiesten en cultuurwerkers, en burgers tout court: kunnen we onszelf als samenleving evenzeer mobiliseren als het over 'onze' vluchtelingen gaat?

Jan Goossens: artistiek leider van de KVS