actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Klimaat- en herstelplan redden EU-verdrag

Gratis uit- stootrechten zwak punt EU-plan

BRUSSEL - Het zat eraan te komen. Het uitdelen van gratis uitstootrechten om de industrie te beschermen en het politieke akkoord af te kopen, is het zwakke punt geworden van het EU-klimaatplan. Maar de doelstellingen blijven.

De milieubewegingen en de groenen in het Europees Parlement zullen het EU-klimaatplan niet als het hunne aannemen, ook al is de Unie nu wereldwijd de enige regio die een wettelijk bindend plan heeft aangenomen, inclusief strafprocedures voor hen die de doelstelling niet halen. Voor Commissievoorzitter Barroso is dat het argument om het plan te verdedigen.

Met de karwats

Gisteravond al en vandaag zetten de deskundigen en de ambassadeurs van de lidstaten het akkoord om in definitieve wetteksten. Tegen maandag moeten ze in de meer dan 20 officiële talen van de Unie ingediend zijn in het Europees Parlement. Want volgende week moeten ze 'met de karwats' goedgekeurd worden in Straatsburg. President Sarkozy komt ze daar een laatste keer, samen met de resultaten van zijn voorzitterschap, verdedigen. In Straatsburg zal er ook betoogd worden.

Tegen 2012 moeten de lidstaten de Europese richtlijnen omzetten in nationale wetten. Want dan loopt het Kyotoprotocol af.

Concreet zal het in ons dagelijkse leven diep ingrijpen.

Het 20-20-20-plan heeft als doel het energieverbruik tegen 2020 met 20% te doen dalen tegenover 1990, 20% minder CO2 uit te stoten en 20% hernieuwbare energiebronnen te gebruiken.

Er komen zeker extra verplichtingen om huizen en gebouwen te isoleren. Verwarmingsinstallaties die te veel verbruiken, worden verboden. De oude gloeilamp moet binnen enkele jaren definitief naar het museum. Energieverslindende huishoudapparaten gaan uit het winkelassortiment. Zonnepanelen zullen binnen tien jaar de gewoonste zaak van de wereld zijn, zowel op oude als nieuwe daken. Auto's moeten (tegen 2015) aanzienlijk minder uitstoten en de revolutie in het openbaar vervoer gaat door. Als die maatregelen er niet komen, is de doelstelling niet haalbaar.

De vervuiler betaalt

Het tere punt van het EU-plan was het vinden van een methode om de industrie er, ondanks de economisch moeilijke tijden, toe aan te zetten te investeren in nieuwe, zuiniger en schoner technieken.

Dat gebeurt in principe door hen geleidelijk verminderende maximumdrempels toe te kennen van uitstoot'rechten'. Nu al gebeurt dat op nationaal vlak in het kader van het Kyotoprotocol. Vanaf 2012 wordt de verdeling 'Europees', per bedrijfsinstallatie, en met de best beschikbare technologie als referentie. Dat laatste is belangrijk voor industrie die al de meest geavanceerde technologie in huis heeft. Die zal minder moeren betalen en wordt zo beloond. Voor premier Leterme was dat een van de belangrijkste punten om het plan te verdedigen, omdat onder meer de Belgische chemiebedrijven goed weg komen.

Voor de uitstootrechten moet er in principe immers betaald worden. De prijs wordt bepaald door nationaal georganiseerde veilingen van die rechten. Wie minder uitstoot, mag de overschot verkopen en strijkt daarvoor geld op. Bedrijven die te veel uitstoten, moeten betalen voor extra rechten. Een alternatief is investeren in ontwikkelingslanden of rechten kopen in het buitenland.

Met de opbrengst van de energieveilingen kunnen de lidstaten energieprojecten financieren. Een deel van de opbrengsten moet ook dienen om arme lidstaten te helpen of landen die het vanwege bijvoorbeeld geografische en klimaatomstandigheden moeilijk hebben om de doelstellingen te halen. Zo krijgt België een deel van de solidariteitspot omdat er weinig zon is en weinig ruimte voor windmolens, zodat de doelstelling die ons land opgelegd krijgt om 13% hernieuwbare energie te gebruiken tegen 2020, moeilijk haalbaar is. Dat zal ons 0,73% van het bnp kosten.

In de praktijk is er vooral onderhandeld over meer gratis uitstootrechten hier, al of niet gedeeltelijk daar. Dat maakte het compromis mogelijk, maar heeft ook die solidariteit uitgehold.

De correcties waren nodig omdat de uitgangspositie van de verschillende EU-landen zeer ongelijk is. De ene industriesector zal sneller geneigd zijn om te vertrekken dan de andere.

De elektriciteitsproducenten bijvoorbeeld - die dure uitstoot zullen doorrekenen naar de andere sectoren - krijgen langer (maar net als de andere ook minder) gratis uitstootrechten. En in landen als Polen, waar de elektriciteit nog voor 90% van vuile kolencentrales komt, is er nog meer tijd (tot 2015) om gratis uitstootrechten te verdelen.

DS, 13-12-2008 (bb)