Waltz with Bashir

Van: Ari Folman. 87 min.


Vorm en inhoud, het yin en yang van de cinema, trekken elkaar naar een hoog niveau in Waltz with Bashir. Is dit een vernieuwende animatiefilm die in het puin van Sabra en Shatila een engagerend onderwerp heeft gevonden? Of is het een meeslepend document over oorlogsverwerking dat toevallig in animatie is vertaald? Wat ook de kip of het ei was: Waltz with Bashir is een unieke film - hooguit (van ver) verwant met Persepolis.


Stel dat de speurtocht van een Israëlische filmregisseur en oorlogsveteraan, die lotgenoten en deskundigen ondervraagt om zich weer te herinneren wat er gebeurde tijdens een smerige oorlog die hij verdrongen had, als een klassieke documentaire gefilmd was. De film zou dan niet in onze zalen draaien, en u zou dit stuk wellicht niet gelezen hebben - als wij het al geschreven hadden. Hoe erg het geweld in de wereld ook moge wezen, er zijn al veel van dergelijke films en het aantal hardnekkige wereldverbeteraars is beperkt.

Ari Folman slaagt er wél moeiteloos in om een breed publiek te interesseren voor zijn exposé over de nutteloosheid van oorlog, het delicate proces van morele verantwoordelijkheid en de bevreemdende werking van ons geheugen. Het lukt hem omdat zijn getekende beelden - hyperrealistisch en toch sterk gestileerd, in een combinatie van klassieke animatie, 3D en flashanimatie - de aandacht helemaal opeisen. Waltz with Bashir is een impressionistische film, vol haast anekdotische scènes die flarden van zijn interviews tot leven brengen. De 26 hondsdolle honden uit de openingsscène, de stervende verminkte paarden in de hippodroom van Beiroet, de soldaat in trance die op een kruispunt onder vuur van scherpschutters als een gek dansend rond zich heen schiet... we zullen ze niet licht vergeten.

Waltz with Bashir is ook inhoudelijk geen conventionele documentaire. Het is een egodocument over een man die wiedt in het woeste struikgewas van zijn geheugen. De mist der tijd, versterkt door een traumatisch verdringingsproces en een flinke hoeveelheid drugs, doet de realiteit soms vermengen met visioenen uit het onderbewustzijn. Enkele fraaie surrealistische scènes zijn het gevolg: zo is er een soldaat die zich de bootreis naar de invasie in Libanon herinnert als een wild feest op muziek van OMD, eindigend met zijn ontmaagding door een naakte reuzin uit de zee. Als dat de mentale toestand van die twintigjarige soldaatjes was, hoeft het niet te verwonderen dat ze geen vinger uitstaken om het bloedbad te voorkomen.


DS, 10-09-2008 (sdf)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB