'Misschien viseert Rusland ook Oekraïne'


BRUSSEL - In het Westen groeit de bezorgdheid dat Moskou in Georgië oefent voor het echte werk: Oekraïne.


'Men kan veronderstellen dat Rusland andere doelstellingen heeft, vooral in de Krim, Oekraïne en Moldavië.' De Franse minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner spreekt wel vaker uit wat collega's van hem en diplomaten denken: dat de Russische politieke en militaire inmenging in Georgië een (geslaagde) generale repetitie is voor het grotere werk. Het bezoek van zijn Britse collega David Miliband aan de Oekraïense hoofdstad Kiev gisteren was subtieler, maar drukte door de timing dezelfde bekommernis uit.

'Oekraïne schuift op naar het centrum van de nieuwe geopolitieke rivaliteit', schrijft Dmitri Trenin, adjunct-directeur van het Russische bureau van de Amerikaanse denktank Carnegie Endowment. 'Geen Russische leider kan aan de macht blijven als hij Oekraïne “verliest, aan de VS als een lid van de Navo.' Net als zijn Georgische collega, wil de Oekraïense president Viktor Joesjenko dat zijn land lid wordt van het westers bondgenootschap. Binnen de alliantie bestaat sinds 2002 een actieplan om de integratie van Oekraïne te bevorderen.

Vooral de Krim speelt daarbij een cruciale rol. In 1954 stond de toenmalige Sovjetleider Nikita Kroetsjov het gebied af aan Oekraïne - het maakte toch deel uit van het Sovjetimperium. Moskou heeft de voorbije jaren herhaaldelijk laten blijken dat het de Oranje Revolutie in 2004 niet verteerd heeft.

Sebastopol is de thuisbasis van de Russische Zwarte Zee-vloot, op basis van een leasing-akkoord dat verloopt in 2017. Moskou is vastbesloten de basis ook daarna te houden, het huidige regime in Kiev wil de Russen weg.

En dan is er de bevolkingssamenstelling in Oekraïne. 'Een luidruchtige minderheid in het westen en centrum van Oekraïne juicht de Navo toe als een veiligheidsgarantie tegen Rusland', aldus Dmitri Trenin. 'Een meer passieve meerderheid, vooral in het oosten en het zuiden, beschouwt Rusland nog altijd als een “deel van de familie,... In de wereld na Kosovo komt de kwestie van de Krim - met een tweederde Russische meerderheid - op de voorgrond. Ze kan een toekomstige crisis doen ontstaan.'

Tijdens de jongste Georgië-crisis hebben Russische leiders herhaaldelijk laten verstaan dat ze zich het recht voorbehouden om Russische burgers in het buitenland te hulp te schieten, zoals in Zuid-Ossetië of Abchazië - een waarschuwing die in Oekraïne niet onopgemerkt is gebleven.

Eerder van de maand beschuldigden Oekraïense parlementsleden Moskou ervan Russische paspoorten uit te delen in de Krim, net zoals het deed voor de invasie in Georgië. Oekraïne kondigde gisteren ook aan dat het met Moskou wil onderhandelen over een verhoging van de prijs voor de leasing van de basis in Sebastopol, iets wat volgens Moskou een inbreuk zou zijn op het akkoord van 1997.

Tijdens hun bijeenkomst op 19 augustus besloten de ministers van Buitenlandse Zaken van de Navo-lidstaten om in hun verklaring niet te verwijzen naar de toestand in Oekraïne. Het zal maandag wellicht niet anders zijn, wanneer de staats- en regeringsleiders van de EU op uitnodiging van voorzitter Frankrijk zich over het dossier buigen. De grotere EU-landen willen niet dat de verschillende dossiers elkaar 'besmetten'. Meer dan een algemene verwijzing naar het belang van de regionale stabiliteit komt er wellicht niet. De kans is klein dat Moskou daarvan onder de indruk komt.


DS, 28-08-2008 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB