Geland in Haagse Hilton
BRUSSEL - Radovan Karadzic (63) is gisterochtend met enkele afleidingsmanoeuvres overgebracht naar de gevangenis van Scheveningen, een bizarre microkosmos waar hij de komende jaren zal doorbrengen.
De Nederlandse politie nam gisteren geen risico's met de overbrenging van Radovan Karadzic, een van de meest belangwekkende gevangenen ter wereld, naar de VN-gevangenis in Scheveningen. Nadat een vliegtuig van de Servische regering Karadzic rond zes uur 's ochtends naar de luchthaven van Rotterdam had gevlogen, voerde de Nederlandse politie enkele schijnbewegingen uit met geblindeerde wagens die tussen de luchthaven en Scheveningen reden. Uiteindelijk werd Karadzic overgebracht met een helikopter die rond acht uur 's ochtends landde in de gevangenis.
Karadzic zit nu in de UN Detention Unit in Scheveningen, op twee kilometer van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, en zal daar verblijven tot het einde van zijn proces. De 'detentie-eenheid' wordt door de Verenigde Naties gehuurd binnen de gewone Nederlandse gevangenis van Scheveningen en is voorbehouden voor de beklaagden van het Joegoslavië-tribunaal. Momenteel zitten er 37 beklaagden -vooral Serviërs, maar ook Bosnische Moslims en Kroaten- die elkaar kunnen ontmoeten in de gemeenschappelijke ruimtes.
Zo zal Karadzic er enkele uitvoerders van zijn genocidaire politiek terugvinden. Zoals Milan Lukic, een Bosnisch-Servische paramilitaire bevelhebber die in 1992 in Visegrad zeventig vrouwen, kinderen en bejaarde mannen in een huis dreef, dat in brand liet steken en iedereen doodschoot die probeerde te ontsnappen.
Maar evenzeer zal Karadzic in Scheveningen botsen op Ante Gotovina, de Kroatische generaal die terechtstaat voor 'Operatie Storm' in 1995, toen Kroatische troepen de regio Krajina 'etnisch zuiverden' van Serviërs.
De detentie-eenheid van Scheveningen wordt wel eens smalend de 'Haagse Hilton' genoemd, omdat de levensomstandigheden er beter zijn dan in doorsnee-gevangenissen. Elke beklaagde heeft een cel van vijftien vierkante meter, met toilet en computer (zonder internetaansluiting). De gevangenen zitten opgesloten van de vooravond tot de ochtend, maar de rest van de dag kunnen ze -als ze tenminste niet moeten verschijnen voor het tribunaal in Den Haag- vrij rondlopen, samen tafelvoetbal spelen, koken in de keuken, een uurtje tennis spelen, fitnessen, of op de satelliettelevisie naar Servische, Kroatische of Bosnische zenders kijken.
Ook de Engelse les is populair. En onder bepaalde omstandigheden mogen gedetineerden een tijdje doorbrengen in de 'intieme kamer' met hun partners van buiten de gevangenis. Alle 'rules of detention', zoals welke kleren de gevangenen mogen dragen, staan te lezen op de website van het tribunaal.
De Verenigde Naties wijzen kritiek op de 'Hilton' af. In de detentie-eenheid zitten alleen verdachten, geen veroordeelden: de uiteindelijke straf wordt uitgezeten in gevangenissen in 'derde landen' als Engeland of Finland. Alle gedetineerden zijn dus officieel nog onschuldig, ook al worden ze van gruwelijke misdaden beschuldigd. Maar ook dan is iedereen zich bewust van de ernst van de zaak: Scheveningen is een mogelijke overstapplaats naar een levenslange celstraf. Vier gevangenen stierven overigens al in hun cel in Scheveningen, van wie twee door zelfmoord.
De 'etnische mix' van oorlogsmisdadigers die elkaar in de jaren negentig naar het leven stonden, is ook een bewuste keuze, naar het model van Noord-Ierland. Daar leerden protestantse en katholieke terroristen pas in de gevangenis respectvol met elkaar om te gaan. Hetzelfde gebeurt in Scheveningen, zeggen ex-gedetineerden. Moslims nodigen de katholieke Kroaten en orthodoxe Serviërs uit voor hun religieuze feesten, en vice versa. Vojislav Seselj, de Servische ultranationalist die in de oorlog zijn eigen militie leidde, wordt algemeen genoemd als een van de grapjassen van de afdeling. Alleen hun slachtoffers mogen niet meelachen.
Bekijk foto's van de UN Detention Unit in Scheveningen via
www.standaard.be/karadzic
DS, 30-07-2008 (Jorn De Cock)