actualiteitsforums - Enkele post bekijken

WTO-top Genève eindigt in fiasco

Onenigheid tussen de Verenigde Staten en opkomende economieën als India heeft geleid tot het mislukken van het overleg over liberalisering van de wereldhandel.

Het overleg over verdere liberalisering van de wereldhandel in Genève is mislukt. Hoofdoorzaak is een meningsverschil tussen de Verenigde Staten en opkomende economieën over maatregelen om arme landen te beschermen tegen goedkope voedselimporten.

Dagenlang hebben 153 landen, waaronder belangrijke handelsblokken als de Verenigde Staten, Europa, India, China en Brazilië tot diep in de nacht geprobeerd de zogeheten Doha-handelsronde nieuw leven in te blazen. Die ronde begon in 2001 en moet ontwikkelingslanden meer laten profiteren van de wereldhandel. Nadat dit weekeinde een handelsakkoord dichterbij leek dan ooit, botsten China en India met de Verenigde Staten.

Volgens de Amerikaanse handelsminister Susan Schwab zijn de onderhandelingen stukgelopen omdat opkomende economieën de mogelijkheid willen hebben importtarieven te heffen op landbouwproducten als de import stijgt. Zo willen ze hun eigen boeren beschermen. Ze worden daarin gesteund door een stoet aan ontwikkelingslanden. Maar volgens Schwab betekent dit concurrentievervalsing voor andere arme landen, bijvoorbeeld Paraguay en Uruguay, die veel landbouwproducten exporteren.

Volgens Pascal Lamy, topman van de Wereldhandelsorganisatie WTO, is het meningsverschil tussen opkomende economieën en de Verenigde Staten over invoerheffingen in ontwikkelingslanden niet de enige oorzaak voor de mislukking. De afgelopen anderhalve week is dit thema namelijk nauwelijks aan de orde geweest en kwamen de VS, Europa, China en India op belangrijke punten tot overeenstemming.

Zo beloofde Europa zijn tariefmuren voor landbouwproducten – doorn in het oog voor ontwikkelingslanden – met liefst 80 procent terug te brengen; de Verenigde Staten waren bereid landbouwsubsidies af te bouwen van 48 miljard tot 14,5 miljard dollar. En de Indiase handelsminister Nath, die door westerse landen gevreesd wordt vanwege zijn felle onderhandelingstactieken, was zeer positief gestemd.

Staatssecretaris Heemskerk zegt in een reactie zeer teleurgesteld te zijn. Volgens hem was een vrijhandelsakkoord binnen handbereik. „De opkomende economieën waren bereid te praten om hun markten te openen op sommige punten. Een belangrijke opsteker voor de Nederlandse chemiesector die daarvan had kunnen profiteren.”

De positieve geluiden van Heemskerk, Lamy en eurocommissaris voor handel Peter Mandelson werden afgelopen dagen ook overschaduwd door negatieve berichten. Zo vinden Italië en Frankrijk dat China en India hun markten nog veel meer moeten openstellen voor industriële producten uit het Westen.

Bovendien hebben de veranderende verhoudingen in de wereld het overleg er niet gemakkelijker op gemaakt. De Doha-handelsronde, begonnen vlak na de aanslagen van 11 september, was bedoeld om arme landen te behoeden voor terrorisme door ze meer te laten profiteren van de wereldhandel. Landen als India, China en Brazilië waren in die tijd nog niet zulke economische grootmachten als nu en hadden weinig in te brengen bij het handelsoverleg. Hun economieën groeien stormachtig, en daarmee hun macht. De Verenigde Staten en Europa moeten constant concessies doen.

Het voordeel van vrijhandel

Vrijhandel betekent zo veel als vrij verkeer van goederen en diensten tussen verschillende landen. De internationale handel wordt dan niet belemmerd door beschermende maatregelen van overheden.

Voorbeelden van belemmering van de handel zijn Europese en Amerikaanse boeren die gesubsidieerd worden door de eigen overheid, die tegelijkertijd buitenlandse producten kan belasten met invoerheffingen. Zo probeert de regering de eigen landbouw te beschermen. Maar verscheidene instanties, waaronder de Wereldhandelsorganisatie (WTO), stellen dat beschermende maatregelen de wereldeconomie schaden. Zo meldde de Wereldbank dat de mondiale economie met 96 miljard dollar per jaar kan groeien als goederen en diensten onbelemmerd de grenzen over kunnen.

Trouw, 30-07-2008 (Janne Chaudron)