Na non en nee nu no?


Een paar miljoen Ieren beslissen vandaag in een referendum over de toekomst van het Verdrag van Lissabon, de opvolger van de Europese Grondwet. De Ja-campagne is intensief, maar het Nee-kamp staat voor. Europa duimt voor een hoge opkomst.


’Goed voor Ierland. Goed voor Europa. Stem Ja’. De lantaarnpalen van de toegangswegen van Wexford, het zuidoostelijke puntje van Ierland, zijn vrijwel allemaal versierd met borden van de Ja-campagne. Tegenposters, zoals ’Als je ja stemt, kost het je geld’, zijn sporadisch.

De stemming in het White’s Hotel in het hartje van het kuststadje is echter totaal anders. Het Nationale Forum voor Europa heeft door het hele land paneldiscussies georganiseerd met voor– en tegenstanders. „Stel een vraag!”, roept iemand geïrriteerd als het lokale parlementslid een lange monoloog afsteekt over de bureaucratische veranderingen die Europa klaar maken voor de toekomst. Daar is de zaal niet in geïnteresseerd.

De meeste Ieren hebben de brochure met de uitleg over het Verdrag, die iedereen thuis heeft gekregen, niet gelezen. Waarom zouden ze ook als de premier zelf toegeeft dat hij niet alle 287 pagina’s van het Verdrag tot zich heeft genomen.

De politicus, die niet in het panel zat, gaat onverstoorbaar verder totdat de dagvoorzitter zijn microfoon uitzet. Luid applaus.

Het Ja-kamp mist overtuigende argumenten. Oud-premier Garret FitzGerald houdt het publiek voor dat Ierland als klein land toch zoveel steunfondsen van Europa heeft gekregen en dat bijvoorbeeld Ierland in 1976 hogere visquota kreeg, terwijl andere landen vangsten moesten beperken. „Zulke voordelen hadden we niet binnengehaald als we jarenlang positieve maatregelen hadden geblokkeerd om het functioneren van de Europese Unie te verbeteren.”

Voor zulke dreigementen zijn de Ieren, die door hun lange koloniale geschiedenis zeer aan hun onafhankelijkheid hechten, volstrekt ongevoelig. „Iedereen die vissers vertelt hoe goed hun industrie het doet, zou deze zaal niet levend verlaten”, zegt een boze visser. De boeren vrezen dat hun subsidies worden gekort. Zij kunnen op veel steun in het publiek rekenen. Ook al werkt nog maar een klein percentage van de bevolking in de landbouw, het land ziet zichzelf nog steeds als een agrarische natie.

Ieren zijn zeer pro-Europees en erkennen dat hun land veel te danken heeft aan de Unie. Toch wezen ze in 2001 het Verdrag van Nice af. Maar na een intensieve campagne en met een hoge opkomst stemden ze in 2002 alsnog in met Nice.

Ook dit jaar kwam het Ja-kamp pas traag uit de startblokken. De campagne kon pas echt van start toen premier Bertie Ahern eind mei aftrad vanwege beschuldigingen van corruptie. Zo werd vermeden dat het referendum een stemming over de regering zou worden.

De Nee-campagne weet altijd gepassioneerde actiegroepen op de been te brengen: van pacifisten, tot anti-abortus activisten, tot linkse anti-establishment groepen die waarschuwen dat het Verdrag leidt tot privatiseringen die onderwijs en gezondheidszorg zullen schaden.

Een rijke Ierse zakenman strijkt het pro-Europese bedrijfsleven tegen de haren in met zijn speciaal opgerichte campagnegroep Libertas. Hij probeert gematigde zwevende kiezers ervan te overtuigen nee te stemmen, omdat hij bang is dat Europa door belastingharmonisatie een eind zou kunnen maken aan de lage belastingen voor bedrijven.

Als het Ja-kamp de gematigde zwevende kiezer heeft weten te overtuigen, zal zijn of haar stem uiteindelijk doorslaggevend zijn, zegt de toonaangevende denktank the Centre of European Reform in Londen. „De toekomst van Europa”, zegt analist Hugo Brady, „zou kunnen afhangen van de vraag of de welvarende Ierse middenklasse, waarvan het bestaan wordt beschouwd als een van de triomfen van Europese integratie, zich de moeite getroost om te stemmen.”


Bij Iers nee is opvolger Grondwet van de baan

Als Ierland nee zegt dan is ook de opvolger van de gesneuvelde Europese Grondwet van de baan. Zeven jaar onderhandelen over een nieuw reglement voor de EU is dan voor niets geweest. De voorstanders zullen in de verleiding komen om het nog eens te proberen in Ierland. Dat is ook gebeurd nadat de Ieren met 54 procent het Verdrag van Nice (het EU-reglement dat nog steeds van kracht is) afwezen in 2001. In 2002 stemden de Ieren opnieuw: 63 procent stemde voor. Een uitzondering maken voor Ierland gaat niet: het Verdrag gaat over het bestuur van de Unie en moet dus gelden voor alle leden.


Trouw, 12-06-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB