Ieren kunnen nieuw verdrag voor EU maken of breken


Het spant erom in Ierland: sneuvelt ook de opvolger van de Europese Grondwet in een referendum? Het nee-kamp groeit onrustbarend.


Moet Ierland mee gaan doen met militaire avonturen van de EU? Mag het land nog wel zijn eigen abortusbeleid bepalen? Maakt ’Brussel’ een einde aan de lage belastingen die Ierland zo succesvol hebben gemaakt?

Dat zijn de vragen waarmee de Ierse kiezers in hun maag zitten na een succesvolle campagne tegen het Verdrag van Lissabon, zoals de vervanger van de Europese Grondwet is gedoopt.

De Ierse regering haalt alles uit de kast om te voorkomen dat de nee’s winnen. De pas benoemde premier Brian Cowen reist het eiland rond en grijpt elke gelegenheid aan om te Ieren te waarschuwen dat een nee ten koste zou gaan van Ierland zelf. Ierland zou invloed verliezen in Europa en het zou zijn nieuwe welvaart in gevaar brengen in een tijd van mondiale onzekerheid, betoogt Cowen.

Als enige Europese regeringsleider moet hij het opnemen tegen nee-campagnes die de bevolking schrik aanjagen over wat ’Brussel’ allemaal gaat afpakken van de soevereine staten. Alle andere EU-landen laten de goedkeuring van het Verdrag van Lissabon over aan hun parlementen. Die keuren de een na de ander het verdrag goed, zonder veel ophef.

Ierland leek aanvankelijk ook geen probleem te zijn. Het land is immers een schoolvoorbeeld van een Europees succesverhaal. Na eeuwenlange armoede zit het eiland nu in de Europese top. Wel hebben de Ieren in 2001 eens nee gezegd tegen het EU-verdrag van Nice. Maar na twee jaar kregen ze een herkansing en het verdrag kwam alsnog ongeschonden door de volksstemming. Sindsdien hebben de Ieren het alleen nog maar beter gekregen. De Europese gevaren waarmee de nee-campagnes in 2001 hadden geschermd, zijn er niet gekomen.

De laatste weken keerde het tij. Het nee-kamp won weer rap aan invloed, volgens verscheidene enquêtes. De peilingen kunnen nog geen uitsluitsel geven over de uitslag, want het aantal mensen dat nog niet weet wat het gaat stemmen, is groot: ongeveer een derde van de kiezers. Veel zal afhangen van de opkomst.

Net zoals de regeringen van Frankrijk en Nederland hebben ervaren in 2005, is het lastig kiezers enthousiast te maken voor een verdrag dat vooral gaat over beslissingsprocedures in de EU. Dat is geen lekker onderwerp voor een campagne.

De tegenstanders hebben het makkelijker. Ze kunnen allerlei spoken uit de kast halen en de regering dwingen tot een weinig aansprekende verdediging: dat staat helemaal niet in het verdrag. Maar om uit te vinden wat er wel staat, moeten de verdedigers heel wat bladeren in het verdrag. De grondwet leed onder breedsprakigheid, het nieuwe verdrag is zo juridisch van karakter dat het moeilijk te ontcijferen is.

Dus blijft de angst dat het ondoorgrondelijke verdrag een eind zal maken aan van alles wat de Ieren vertrouwd is.

Premier Cowen leek gisteren ten einde raad toen hij de kiezers eraan herinnerde dat ze hun vertrouwen hadden gegeven aan deze regeringscoalitie. „De meeste mensen die vorig jaar door de bevolking zijn verkozen om hen te vertegenwoordigen en een regering te vormen, zijn voorstander van dit verdrag”, zei de premier op een congres van turfstekers in Tullamore.

Maar het vertrouwen in de vertegenwoordigers lijkt nu te ontbreken. Vakbonden zijn voor het verdrag, vakbondsleden niet. De boerenleiders zijn voor het verdrag, de boeren niet. Dat soort breuken waren ook zichtbaar bij het Nederlandse referendum in 2005.

De Europese Unie maakt ook in Ierland een diep wantrouwen los. Daartegen heeft het Verdrag van Lissabon geen remedie.


Trouw, 10-06-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB