Al vanaf de oudheid wordt alles wat vrouwelijk is in verband gebracht met negatieve eigenschappen. Sinds de middeleeuwen wordt dat vrouwelijk beeld alleen maar slechter. Dat blijkt uit het proefschrift 'You shall surely not die', waarmee cultuurhistorica Jill Bradley promoveert.

Adam en Eva
Jill Bradley beschrijft daarin hoe het beeld van de vrouw steeds slechter wordt aan de hand van het scheppingsverhaal van Eva in handschriften uit Noord-West Europa tussen 800 en 1200. Eva wordt steeds meer ondergeschikt aan Adam.

Gelijk
In de meeste prenten uit de negende eeuw is er nauwelijks verschil tussen Eva en Adam. Zij hebben hetzelfde gezicht, dat van God. Eva is een onafhankelijke schepping van God en heeft dezelfde goddelijke vonk als Adam.

Grote borsten
Ongeveer 150 jaar later krijgen Adam en vooral Eva seksuele kenmerken. Zij heeft vaak grote borsten en haar gezicht en lichaam zijn 'vrouwelijk'. Haar gelijkenis met de man en met God is verdwenen en zij is een deel van Adam, uit wiens zijde zij ter wereld komt. Eva vertegenwoordigt een deel van de mens dat 'anders', zwak en zondig is.

Zinnelijkheid en wispelturigheid
In een aantal werken uit de twaalfde eeuw schept God Eva niet meer als zelfstandig mens, maar wordt zij op bevel van God uit Adam verwijderd. Het vrouwelijke, symbool van zinnelijkheid en wispelturigheid, maakt onontkoombaar deel uit van de mens, maar is te verwijderen.

Slangachtig touw
Later in de twaalfde eeuw staat de God van de schepping verder van de mens, zeker als het om de schepping van Eva gaat. God is niet eens aanwezig, alleen zijn hand geeft het bevel door. In twee werken die Bradley heeft bestudeerd, komt niet een vrouw, maar een vrouwelijk hoofd op het eind van een slangachtig touw te voorschijn. (belga/ep)