Geheimhouding maakt verdacht


Oeso-cijfers die De Standaard vandaag bekendmaakt, bewijzen wat velen vermoedden, of wisten uit onderzoek dat ze geheim hielden: het Vlaams vrij onderwijs scoort kwalitatief beter dan het Vlaams officieel onderwijs; dat doet het ongeveer even goed als het Franstalig vrij onderwijs, dat op zijn beurt beter scoort dan het Franstalig officieel onderwijs.


Dat leidt meteen naar vier vragen.

Zijn deze cijfers juist? Ja, tot het bewijs van het tegendeel. De cijfers zijn niet op die manier bekendgemaakt door de Oeso. Een MR-senator verspreidt ze, maar ze stoelen wel op de originele Oeso-gegevens; zijn bewerkingen zijn controleerbaar en werden gisteren door niemand tegengesproken. De gegevens zijn trouwens die waaruit de Vlamingen unaniem besluiten dat hun onderwijs 'bij de beste ter wereld' is.

Tweede vraag: geven ze een volledig beeld van de kwaliteit? Ten dele maar. Ze slaan op drie 'vakken': wiskunde, wetenschappen en begrijpend lezen. Die zijn belangrijk, maar er zijn er nog andere. Bovendien gaan ze alleen over kennis en enkele vaardigheden, niet over attitudes en waarden die het onderwijs ook moet bijbrengen. Ze zeggen maar onrechtstreeks iets over de leerwinst die scholen boeken. Het gemeenschapsonderwijs zegt op grond van één onderzoek dat het een 'zwakkere' instroom heeft, maar daarmee meer leerwinst boekt dan het vrij onderwijs, dat een 'sterkere instroom' heeft.

Derde vraag: is het goed deze cijfers te publiceren? Natuurlijk. Niet het publiek maken, maar het geheim houden van die gegevens moet worden verantwoord. Dat gold ook voor de schooldoorlichtingen van de inspectie die De Standaard vorig jaar publiceerde.

Waarom werden deze en andere gegevens over de kwaliteit van het onderwijs trouwens geheim gehouden? Waarom had men liever dat ouders beslissingen namen op grond van geruchten dan op grond van feiten? Waarom mochten belastingbetalers niet weten wat hun belastinggeld opleverde? Geheimhouding maakt verdacht.

De vierde vraag is welke beleidsconclusies deze gegevens kunnen opleveren. Drie springen er naar voren.

Ten eerste: meer geld geven aan een onderwijsnet levert niet altijd beter onderwijs op. In Vlaanderen is 'de lat gelijk gelegd'. In Franstalig België nog niet.

Een centralistische, bureaucratische en gepolitiseerde aansturing van scholen levert geen goed onderwijs op. Vlaanderen reorganiseerde zijn gemeenschapsonderwijs daarom in de jaren tachtig. Franstalig België moet nog volgen.

Derde en belangrijkste conclusie: concurrentie onder scholen kan een algemene kwaliteitsverbetering in alle scholen opleveren, maar alleen als de kwaliteit gemeten wordt en publiek gemaakt wordt, als de overheid die cijfers opvolgt, en als ze de scholen dan instrumenten aanreikt om zichzelf te verbeteren.


DS, 21-05-2008 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB