Bwana Bart (2)
SOMS beleeft een mens een Paulus-op-weg-naar-Damascus-moment. Mij overkwam het met een kaartje betreffende de volksraadpleging over Leopold III tijdens de Koningskwestie. Het heette toen dat Vlaanderen pro en Wallonië contra de omstreden vorst had gestemd. Een communautaire kloof?
Bij nader toezien leerde dat kaartje dat de ware breuklijn in het land niet zozeer tussen Frans- en Nederlandstaligen lag. Ze lag wel tussen een agrarisch België enerzijds (pro), en de stedelijke en industriële gebieden anderzijds (contra). Zo stemde het Waalse platteland niet tegen maar voor Leopold.
Die vaststelling levert een kwalitatieve nuance op: het onderscheid tussen pro en contra lag minder in het taalverschil dan in sociaal-culturele verschillen. De retoriek over de Vlaams-Waalse tegenstellingen leidt dus wel eens tot gezichtsbedrog.
Niettemin behoort die retoriek vandaag tot de politieke correctheid. Sommigen zien dat dominante schema zelfs waar het helemaal niet is. Zo wees de communicatiewetenschapper Dave Sinardet erop dat de VRT onlangs, bij de interpretatie van een opiniepeiling, een gapende Vlaams-Waalse 'kloof' meende te ontwaren in wat eigenlijk meestal niet meer dan nuanceverschillen waren (De Morgen, 27 december) .
Natuurlijk bestaan er Vlaams-Waalse verschillen, anders had de hele federalisering geen zin. De politieke correctheid leidt echter tot een zwart-witdenken, waarin gebrek aan nuance de verschillen al te snel uitvergroot tot onoverbrugbare tegenstellingen.
Soms lijkt het haast alsof 'de' Vlamingen in oorlog verkeren met 'de' Walen. Elke zoektocht naar nuancering van het dogma ruikt dan al gauw naar volksverraad, belgicistisch defaitisme of collaboratie met boeman Elio di Rupo. Overleg kan dan niet meer, alleen nog ultimatums en represailles.
Die indruk kreeg ik vorige week wel eens, toen ik de commentaren van NV-A-voorzitter Bart De Wever en anderen las in deze krant. Zij schreven ze nadat deze rubriek Bart De Wever nomineerde voor de Overstekend Wild Trofee 2005 Voor Politieke Onnozelheid, vanwege diens actie op 6 januari aan de scheepslift van Strépy (DS 11 januari) .
Voor alle duidelijkheid: De Wever is een honorabel man en over de Vlaams-Waalse transfers mag hij denken wat hij wil. Al moet hij wel goed lezen vooraleer hij iemand een leugenaar noemt. Hij beweert dat ik hem in dat verband het woord ,,plundering'' in de mond leg. Als hij dat zinnetje nog eens herleest, zal hij zien dat ik de bron van dat woord niet bij hem maar in een heel andere hoek leg. Oké, zand erover.
Nogal wat van de reacties illustreerden de tunnelvisie die eigen is aan politieke correctheid. Zelfgenoegzaamheid bijvoorbeeld. Want bestaan er geen ,,misbruiken'' of overconsumptie in de Vlaamse gezondheidszorg? Het schijnt van wel. Bestaan er geen andere financiële transfers dan die van Vlaanderen naar Wallonië? Zeer zeker. Het is tekenend voor wat de NV-A qua sociale politiek voor ogen staat dat ze bijvoorbeeld niet tuk is (haar goed recht) op de binnen-Vlaamse transfers van ,,de hardwerkende tweeverdieners'' naar zij die genieten van de gratis bus of het dito tv-kijken.
En wat met Brussel, waarover de transferfanaten meestal zedig zwijgen? Dat gewest 'verliest' in de transfers via de financieringswet en de federale begroting, maar 'wint' via de sociale zekerheid. Want er wonen nu eenmaal veel arme mensen en vooral veel werklozen.
Hoe solidair wil de N-VA dan zijn? Hoe onrechtmatig zijn de transfers naar Wallonië precies? Hoe groot is het ,,sociaal profitariaat'' daar? Hoeveel moet er van de transfers af om ze ,,objectief'' en ,,rechtvaardig'' te maken?
En dan is er nog iets delicaats. De NV-A heeft problemen met het PS-overwicht in Wallonië en onder meer met de ,,overheidstewerkstelling'' die deze partij lief is. Ja ja, allemaal het goed recht van de NV-A. Maar vindt De Wever dan dat de solidariteit niet alleen objectief et cetera moet zijn, maar ook dat ze afhangt van de electorale keuzes van de Walen? Wil de N-VA Wallonië vanuit Vlaanderen, met de transfers als breekijzer, een bepaald politiek model opleggen? Ze vindt à propos nu al dat de lonen daar omlaag moeten.
De - deels ongetwijfeld terechte - kritiek van de N-VA gaat dus niet alleen over blote cijfers. Hij steunt ook op een onuitgesproken ideologie, en dat kan ook Vlaanderen maar beter beseffen.
Er valt hier nog veel over te zeggen. Maar er is ook de manier waarop. De Wever verweet 'de' Walen in Strépy wel degelijk, als een bwana bij de negerkens , collectief dat ze profiteurs, onbekwame knoeiers en kortzichtige potverteerders zijn. Zoveel politieke onderbroekenlol is best een nominatie voor de Overstekend Wild Trofee waard.
Marc Reynebeau is redacteur van deze krant. "Overstekend wild" verschijnt wekelijks op dinsdag.
www.standaard.be/overstekendwild
18/01/2005 Marc Reynebeau
©Copyright De Standaard