Resident Evil 5, dat tegen het einde van dit jaar in de winkelrekken moet belanden, maakt een goede kans om de controversieelste videogame aller tijden te worden. Een trailer van het spel, waarin een blanke man in militaire tenue een horde wilde Afrikanen neermaait met een vuurwapen, maakt nu al sommige waarnemers misselijk.

Voor alle duidelijkheid: de neergemaaide Afrikanen zijn allemaal zombies, dus bezeten, ontzielde menselijke lichamen, net als alle tegenstanders in de Resident Evil-reeks. Maar Resident Evil 5 roept veel te krachtige, raciale associaties op, zeggen critici.

De trailer van Resident Evil 5, die afgelopen zomer op het internet terechtkwam, begint sfeervol in een arm maar schijnbaar vredig Afrikaans stadje. Inwoners kijken een beetje argwanend naar hoofdpersonage Chris Redfield, maar daar blijft het bij. Tot een van de Afrikanen de symptomen vertoont van een vreemde ziekte, waardoor hij uit zijn ogen gaat bloeden en gewelddadig wordt.
In de volgende shots zijn alle inwoners ineens besmet en vallen ze het hoofdpersonage aan, dat zich genoodzaakt ziet om de hele meute neer te maaien met zijn pistool, later met een shotgun, en tot slot met een machinegeweer.

Bezeten

Hoe dichter we bij de lancering van Resident Evil 5 komen, hoe meer we ons aan een nieuwe morele paniek mogen verwachten, denkt cultuurwetenschapper Jan Van Looy van de KU Leuven die de trailer van de game zelf eens onder de loep nam. "Er lijkt een controverse op handen. Mocht je van slechte wil zijn, zou je zelfs kunnen denken dat ze actief is opgezocht. Een eenzame blanke man die door middel van zwaar geschut een Afrikaans dorp moet zuiveren van 'bezeten' locals: dat kan tellen."

Eerste reacties kwamen er al van een blog over de rechten van Afrikaanse vrouwen, waarin de game onder meer werd veroordeeld voor het feit dat het zwarte mensen als onmenselijke wilden voorstelt. Ook, zo werd er geopperd, is het een beetje gevaarlijk om een videogame over zombies, dat onder meer inspeelt op de irrationele angst om te worden besmet met een ongeneeslijke ziekte, te laten afspelen in het door aids geteisterde Afrika.

Schabouwelijke gewelddaden

Capcom, de nota bene Japanse producent van de game, verdedigde zichzelf al door te stellen dat het hier niet om levende Afrikanen gaat, maar om zombies. En 'ondode' tegenstanders in films en videogames betekenen doorgaans carte blanche om er de meest schabouwelijke gewelddaden op los te laten. Bovendien werd het geweld in Resident Evil tot nu toe consistent op blanke tegenstanders gepleegd. Dus waarom mogen de zombies nu geen Afrikanen zijn?

Maar dat is het punt niet, zegt Newsweek-gamesrecensent N'Gai Croal, zelf een Afro-Amerikaan, die zich onlangs in de discussie mengde. "Dit soort beeltenissen heeft een geschiedenis, die je moet begrijpen", stelde hij tijdens een interview met de Amerikaanse zender MTV.

Onhandig

Van Looy legt de fout vooral bij onhandigheid van de makers. Veel heeft te maken met de wanhoop van de film- en gamesindustrie in het vinden van een geloofwaardige vijand, zegt hij. De Hollywoodindustrie heeft er immers slechts een drietal over: de buitenaardse invasie, op hol geslagen machines en internationaal terrorisme. Resident Evil 5 zou in die tweede categorie kunnen worden ondergebracht (het zombievirus dat als een rode draad door de reeks loopt is door een Amerikaans bedrijf gemaakt), maar Van Looy ziet vooral parallellen met het vijandbeeld van de terrorist.

"De stap van religieus fanatisme naar duivelse bezetenheid is niet zo groot", zegt hij. "Terrorisme is een fenomeen dat, vooral in de Amerikaanse retoriek, als volkomen irrationeel wordt afgeschilderd, iets wat niet kan worden begrepen vanuit een 'aardse' motivatie. Resident Evil speelt volgens mij duidelijk in op dat soort angst. Maar je kunt je nog steeds druk maken over de precieze keuze van de vijand, en de raciale en geopolitieke connotaties die de keuze met zich meebrengt." (Ronald Meeus)

De Morgen

Ik volg het gamenieuws meestal op de voet. Ik ben hier zeker niet van plan om dit te verdedigen maar ook niet om het te beschuldigen van rascistische beelden.
Ja ok, een blanke man schiet op zwarte zombie's. Ze zijn besmet met een virus dat hen in zombie's gemaakt heeft. Er zou een link gemaakt kunnen worden met andere ziektes omdat het landen zijn die geteisterd worden door onder andere het AIDS virus.
Ik moet toegeven het klinkt rasistisch.
Maar dit is wel al Resident Evil 5. Er zijn dus al minstens 4 anderen uitgekomen waar de zombie's blanken waren. Toen werd er niets gezegd, dat is geen probleem. Toen zocht men er niets achter, het waren toen blanken die besmet geraken door het virus.
Ik heb zelf een paar versies gespeeld en moet zeggen dat ik er niet echt bij nadenk of dat de zombie's blank of zwart zijn. Het zijn zombie's, ze bestaan niet echt. Dus ik snap niet echt goed waarom er nu ineens zo een heisa over gemaakt word. Ook al willen ze dit niet, dit zorgt wel voor meer aandacht voor deze nieuwe versie. Deze aandacht kan er wel eens voor zorgen dat kinderen net meer aangetrokken zijn door het spel. MAAR er staat ook een leeftijd op dit spel. Normaal zouden die jongeren toch wel moeten beseffen dat rascisme niet kan. Ik weet dat dit in de werkelijkheid zo niet is.
Ik heb eerlijk gezegd een gemengd gevoel bij dit artikel.
Misschien gewoon van de gezonde persoon een zwarte maken? Zou het dan opgelost zijn?