Op de puinen van de Super P.artij
Na het lezen van de voorpublicatie uit 'De Zestien is voor u', over de mislukte pogingen van Johan Vande Lanotte om enkele BV's op de lijsten voor 10 juni 2007 te krijgen, begrijpt Erik De Bruyn beter waarom het voorstel van SP.A-Rood om meer arbeiders op de lijsten te plaatsen, plots niet meer in dovemansoren viel bij de partijtop. 'Er was blijkbaar dringend een arbeidersdraai nodig om de leemte te vullen.'
Als ik me niet vergis was het op 16 januari 2007. Die avond zou Johan Vande Lanotte in Antwerpen de teksten voor het ideologisch congres van 27 januari komen toelichten.
SP.A-Rood had een pak amendementen ingediend. Dat was nochtans niet gemakkelijk geweest. De ontwerpteksten waren pas vrijgegeven net voor de feestdagen, en de deadline voor de amendementen werd gezet op Driekoningen.
Ik had echt geen zin om na een overvolle werkdag naar het 'debat' te gaan. Sinds de 'managers' het in de partij voor het zeggen hadden was dat immers vooral een top-down gebeuren. Een distributie van marsorders. Ik ging toch, maar ik had niets voorbereid. Er waren nog SP.A-Roders, ook onvoorbereid. Tot onze grote verbazing werden onze amendementen aan de ingang aan de congresgangers uitgedeeld. Vande Lanotte gaf ons vrijwel onmiddellijk het woord. Een week later zat ik in Brussel op de resolutiecommissie en een pak SP.A-Rood-amendementen werd daar in de strakke regie van het congres van 27 januari opgenomen. Waaronder ook een genetisch gemanipuleerde versie van hét amendement dat heel het congres zou kleuren: er moesten opnieuw 'arbeiders' op de lijsten staan. 'Politiek is te veel een zaak van hoger opgeleiden geworden' luidde ons amendement, maar Johan stak ons bij wijze van spreken links voorbij met zijn arbeiders.
Op 10 juni zou echter blijken dat het te weinig was en te laat: de breuk met de syndicale achterban zal pas definitief gelijmd kunnen worden door een inhoudelijke correctie, dat wil zeggen terugkomen op de sociaal-economische stellingen die de partij verdedigde ten tijde van het Generatiepact.
Vrijdag las ik in een voorpublicatie in De Standaard uit De Zestien is voor U wat er die dagen achter de schermen gebeurde. Een eerste poging van Vande Lanotte om met behulp van BV's en een structurele binding met een aantal middenveldorganisaties tot een superpartij te komen was op de klippen gelopen. Er was dringend een arbeidersdraai nodig om de leemte op te vullen. De amendementen van SP.A-Rood kwamen daarbij goed van pas.
De agenda's van de linkerzijde in de partij en die van de top lopen zelden samen. In die bijzondere dagen dus wel. Daar ben ik uiteraard niet rouwig om. Maar ten gronde moeten we ons afvragen of een operatie met BV's en middenveldorganisaties de partij had kunnen redden op 10 juni.
Ik heb het altijd naïef gevonden te denken dat organisaties als 11.11.11 of Test-Aankoop zich met één politieke partij zouden willen vereenzelvigen. En goedkope stemmenronselarij met BV's hadden we al jaren geleden achter ons moeten laten. Een BV op de lijst zetten kan alleen dienen als kers op de taart, op een ogenblik dat de partij door de inhoud en de politieke actie de wind in de zeilen heeft. En dan nog op voorwaarde dat de BV met hart, ziel en vooral verstand volledig mee is met het partijprogramma. Anders geef je de kiezer het signaal dat je hem niet voor vol aanziet.
Er waren trouwens al eerder tekenen dat het 'partijmanagement' (om Patrick Janssens niet te noemen) een vreemde visie heeft op kiezers en partijleden. De afgelopen tien jaar kregen de partijleden vaak de indruk dat ze met hun oubollige ideeën in de weg liepen als het erop aan kwam de kiezer te bereiken. Het strekte tot aanbeveling om vooral géén partijkaart te hebben als je het wou maken in de SP.A. In geen tijd kon je het dan schoppen tot partijvoorzitter, burgemeester of staatssecretaris. Tegelijk schopten die mensen de SP.A terug tot zestien procent van het electoraat. Hoe dat komt? Wie de partijleden niet ernstig neemt, neemt ook de kiezer niet ernstig.
De lijdensweg van mijn partij is niet voorbij. Gelukkig worden onder de leiding van Caroline Gennez en Dirk Van der Maelen de eerste schuchtere lessen getrokken. Op de partijraden wordt er weer geluisterd naar de afdelingsvoorzitters en -secretarissen. Ik zal hen in die koerswijziging steunen.
Het grote werk ligt echter nog voor ons: de inhoudelijke vernieuwing. De SP.A zal zichzelf pas bij de haren uit het electorale moeras kunnen trekken door een geloofwaardige plaats in te nemen op de linkerflank van het politieke spectrum. Dat betekent dat we moeten vertrouwen op de eigen krachten en inzichten zonder een ongemakkelijk compromis van de 'derde weg' te zoeken met de heersende wereldideologie, het liberalisme. Het betekent onze eigen achterban ernstig nemen zonder ze te willen verleiden met het klatergoud van BV's. Het betekent ook: geleidelijk aan de nodige afstand nemen van de regeringspraktijk van de afgelopen 19 jaar en dat is jammer genoeg moeilijk en pijnlijk.
De tijd is nochtans rijp. Er dreigt een wereldwijde kredietcrisis, maar die dreiging verzinkt in het niets tegenover de voedselcrisis en de milieucrisis. De opeenstapeling van deze crisissen toont glashelder aan dat ons sociaal-economisch wereldmodel faalt. Het is de historische taak van socialisten om op deze uitdagingen een antwoord en een alternatief te bieden.
Erik De Bruyn is de voorzitter van SP.A-Rood
www.sp-a-rood.be
DS, 14-04-2008