actualiteitsforums - Enkele post bekijken - De nieuwe voedseloorlog dreigt

De nieuwe voedseloorlog dreigt

Door de explosie van de voedselprijzen moeten de ontwikkelingsngo's hun discours dringend wijzigen, stelt THIERRY DEBELS.

In het jeugdjournaal Karrewiet op Ketnet werd enkele maanden geleden een Afrikaanse boer gevolgd. Hij had een aantal zakken maïs geoogst die opgeslagen liggen in zijn schuur. Elke dag gaat de boer naar de plaatselijke markt om de prijs van dit gewas te controleren. Als de prijs te laag ligt naar zijn gevoel, wil hij niet verkopen.

Ontwikkelingsngo's wezen toen op de import van (op dat moment) goedkope buitenlandse maïs. Meer bepaald uit China. Een concrete aanbeveling van deze ngo's is dan ook dat boeren in het Zuiden hun lokale landbouwmarkten moeten kunnen afschermen.

Ondertussen zijn de prijzen voor maïs, graan en rijst verder gestegen. De rijstprijs staat zelfs op het hoogste peil ooit. Het is dan ook aannemelijk dat deze boer zijn voorraad maïs aan een 'correcte' prijs heeft kunnen verkopen. De aanbeveling om de markten af te sluiten en de buitenlandse import te belasten met hoge importtarieven is dan ook twijfelachtiger dan ooit.

Dat de prijzen voor gewassen gestegen zijn, is goed voor deze boer. Hij heeft immers een microkrediet lopen en moet deze lening uiteraard terugbetalen. Voor de andere Afrikanen is deze explosie van de prijzen van graangewassen een drama. Des te meer omdat volgens de Verenigde Naties de aarde dit jaar voor het eerst 'een stedelijke planeet' wordt. Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid zal immers meer dan de helft van de wereldbevolking in steden leven.

Vanuit de welvaartseconomie is het eenvoudig aan te tonen dat een dergelijk protectionisme welvaartsvernietigend werkt. De reden hiervoor is dat je niet enkel het welzijn van de boer in beschouwing mag nemen, maar het welzijn van alle Afrikaanse consumenten.

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties schreeuwt vandaag om geld. Een ton witte bonen kostte twee jaar geleden amper 135 euro. Vandaag is dit 744 euro. Het WFP vraagt dan ook dat de westerse landen dringend geld in het WFP pompen.

Sommige ontwikkelingsngo's stellen dat het eigenlijk niet relevant is welk percentage van de donaties in het Westen uiteindelijk in het Zuiden terechtkomen. De reden die ze aanhalen is dat ze 'structureel' en 'op lange termijn' werken. Dit is een stelling die gehanteerd kan worden indien extreme honger niet meer bestaat.

Spijtig genoeg is dit niet het geval. Volgens de aankoopverantwoordelijke van het WFP 'telt letterlijk elke euro'. Als de westerse landen immers niet snel geld geven, is het budget van het WFP al in juli van dit jaar uitgeput. En dan dreigt hongersnood in onder meer Sudan.

Enkele jaren geleden leidden ontwikkelingsngo's journalisten rond in een ander Afrikaans land: Ghana. Het land besliste toen om de importtarieven op buitenlandse rijst drastisch te verlagen. Het gevolg was in eerste instantie een opeenstapeling van goedkope buitenlandse rijst. Vooral vanuit de VS.

Ontwikkelingsngo's wezen verontwaardigd op de tientallen zakken rijst die opgeslagen waren en vertelden dat de plaatselijke rijstboeren op die manier uit de markt werden gedrongen. Wat ze vergaten te vertellen, is dat onder deze zakken goedkope Amerikaanse rijst, ook rijst van Vietnam en Thailand lag. Rijst die goedkoper geproduceerd werd dan in Ghana. Op die manier kreeg de stedelijke bevolking van dat Afrikaanse land de mogelijkheid zich goedkoop te voeden. Aangezien voedsel in het Zuiden een belangrijk deel uit maakt van het budget, is de uiteindelijke prijs van basisvoedsel een cruciale factor in de welvaartseconomie.

Vandaag zijn deze zakken rijst in Ghana verdwenen. Sommige rijstexporterende landen uit Azië zijn van zelfs plan om de export volledig stop te zetten. De reden hiervoor is dat ze anders hun eigen bevolking niet meer kunnen voeden.

Veel West-Afrikaanse landen zoals Nigeria, Senegal en Ivoorkust behoren tot de toptien van rijstimporterende landen ter wereld. Een extra probleem is dat veel van die landen de aankoop van rijst dit jaar uitgesteld hebben. Ze dachten verkeerdelijk dat de stijging van de graangewassen slechts een tijdelijk fenomeen was. De voorraden zijn dan ook tot onder een absoluut minimum gedaald. Als er al voorraden zijn.

Ontwikkelingsngo's onderschrijven de Millenniumdoelstellingen. Tegen 2015 moet het aantal mensen dat honger lijdt gehalveerd zijn. De explosie van de prijzen van gewassen zoals rijst, maïs en soja doet deze doelstelling elke dag minder waarschijnlijk worden.

Volgens sommige waarnemers zal de nieuwe oorlog dan ook om voedsel gaan. Het tekort aan voedsel veroorzaakte de laatste maanden dan ook zware rellen. In Mauretanië, Senegal, Kameroen, Niger en Burkina Faso was dat al het geval. Ontwikkelingsngo's zullen het geweer opnieuw van schouder moeten veranderen. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN zal het gezicht van de honger deze keer een stedeling zijn. En elke euro zal dan echt tellen.

Thierry Debels is econoom

DS, 08-04-2008