actualiteitsforums - Enkele post bekijken - 60 jaar geleden kregen vrouwen stemrecht

60 jaar geleden kregen vrouwen stemrecht

Of veel dames er een glas zullen op drinken, weten wij niet - betwijfelen we zelfs een beetje - maar op 27 maart is het precies 60 jaar geleden dat ons land aan de vrouwen stemrecht verleende voor de wetgevende verkiezingen. Een beslissing waar vele jaren over werd gedaan en die zelfs een beetje tegen heug en meug werd genomen...

Tijdens de Belgische revolutie van 1830 mochten dan nog veel vrouwen mee op de barricades hebben bestaan, voor zoveel strijdlust werden ze maar karig beloond. De Belgische Grondwet die in 1831 wordt afgekondigd, is weliswaar vooruitstrevend wegens de vele vrijheden, maar in het begin allerminst echt democratisch. Inspraak was enkel het voorrecht van een beperkte groep burgers die voldoende belastingen betaalden (het zogenaamde cijnskiesrecht) en dames bleken daar niet bij te horen.

Moedige journalist...

Natuurlijk steigeren ook hier, net als eerder in het Verenigd Koninkrijk, suffragettes om de onrechtvaardigheid van het systeem aan de kaak te stellen, maar erg veel gehoor vinden ze niet bij de mannen, al zijn er ook uitzonderingen. Zo worden de dames in hun strijd wél gesteund door ene Lucien Gottrand die, we zeggen het graag, journalist is en in 1848 een boek publiceert waarin hij pleit om iedere volwassen Belg, zowel man als vrouw, één stem te geven. De moedige man zal de realisatie van zijn droom niet zelf meer meemaken, want precies 100 jaar later pas zal het zover zijn.

Maar de verwoede damesstrijd, waarin figuren als Zoé Gatti de Gamond en Marie Popelin ('s lands eerste vrouwelijke advocate) voorgaan, levert mondjesmaat toch resultaat op, al wordt het geduld van de dames vrij lang op de proef gesteld.

Na vele verhitte debatten in het parlement mogen vrouwen in 1925 voor het eerst aan wetgevende verkiezingen deelnemen, voor zoverre zij 'niet hertrouwde weduwen zijn van gesneuvelde soldaten' zijn of tijdens de Eerste Wereldoorlog zelf om vaderlandslievende redenen in de gevangenis hebben gezeten. Aldus kunnen er 10.130 dames naar de stembus trekken. Samen met 2,3 miljoen mannen.

Niet voor prostituees en overspelige vrouwen

In de jaren onmiddellijk na de eerste wereldbrand wordt vlijtig verder gesleuteld aan de vrouwenrechten. Zo wordt in 1920 beslist dat alle Belgen ouder dan 21 jaar, zonder onderscheid van geslacht, aan de gemeenteraadsverkiezingen mogen deelnemen, behalve evenwel... prostituees en overspelige vrouwen. Luttele maanden later wordt er ook nog aan toegevoegd dat vrouwen ook kandidaat mogen zijn bij verkiezingen voor de Kamer en een jaar later wordt dit recht uitgebreid tot de Senaat. Vanaf 1921 mogen vrouwen ook burgemeester of schepen worden, zij het dat getrouwde vrouwen daarvoor een schriftelijke toestemming van hun man moeten kunnen voorleggen.

Drie mannelijke tegenstemmen

Nog altijd is er geen enkelvoudig stemrecht voor vrouwen. De Katholieke Partij, die stilaan aanvoelt dat er van vrouwenstemrecht garen is te spinnen, spreekt zich steeds nadrukkelijker in die richting uit, maar de liberalen zijn dan weer veel minder enthousiast. Ze vrezen dat vrouwen zich bij het kiezen zullen laten leiden door hun geloof, wat vooral de katholieken goed zou uitkomen.

Op 27 maart 1948 is het dan toch zover en wordt ook aan de dames enkelvoudig stemrecht voor de parlementaire verkiezingen toegekend. De (uiteraard schaarse) vrouwelijke parlementariërs drongen aan om de wet unaniem te laten goedkeuren, maar dat is net iets te veel gevraagd. Zowel in Kamer als Senaat stemmen drie mannen tegen.

België is daarmee een van de laatste West-Europese landen die vrouwen stemrecht verlenen., Griekenland in 1952 en Portugal in 1976 komen nog later. Finland had het goede voorbeeld al gegeven in 1906.

Op papier zijn de vrouwen nu dus evenwaardige staatsburgers, maar nog niet in de geesten, want de politieke cenakels blijven jarenlang verder bevolkt door vooral mannen. Om daarin verandering te zien, was het wachten tot 1994 toen, in twee fases, werd beslist dat er op verkiezingslijsten evenveel mannen als vrouwen moeten kandideren.

Blog Knack, 27-03-2008