Vlaamse wooncode: een princiepkwestie


> Officieel bedoeld om de leefbaarheid in de sociale huisvesting te verbeteren > Het ruikt naar een poging om te selecteren tussen sociale huurders > Voor Franstaligen is het een aanval tegen hen


De cartoonist van Le Soir had een goed idee. Op zijn tekening komt een oud vrouwtje met knikkende knieën het bureau van de Vlaamse huisvestingsmaatschappij binnen. Gelukkig staan er twee VN-blauwhelmen haar op te wachten. 'Allez-y, madame, parlez français', zegt de ene blauwhelm. 'U hoeft niet bang te zijn, we beschermen u', zegt de andere (ook in het Frans).

Op de frontpagina had dezelfde krant nog uitgeschreeuwd dat 'Vlaamse praktijken de VN shockeren'. Voor een cartoonist was het dan maar een kleine stap om op zijn tekening blauwhelmen te stationeren in Vlaanderen. Ter bescherming van de Franstaligen.

Het is een misvatting die al lang in de Franstalige hoofden woedt. Zij zien de wooncode als een rechtstreekse aanval op de Franstaligen. Ze beschouwen de wooncode als een poging van Vlaanderen om Vlaanderen Vlaams te houden. Zeker in de rand rond Brussel.

Nochtans was dat niet de bedoeling van de wooncode. Die kwam er in 2006 - de goedkeuring in het Vlaams Parlement volgde in december - op vraag van sociale huisvestingsmaatschappijen. Vooraan in de krant kan u lezen hoe in de Antwerpse Chicagoblokken 800 mensen van 53 nationaliteiten samen wonen. Niet dat een basiskennis Nederlands hen allemaal tot vrienden maakt. Maar als er geen mogelijkheid tot communiceren is en als de huurmaatschappij zich nauwelijks verstaanbaar kan maken tegenover haar huurders, dan is dat geen goede zaak. Voor niemand.

Precies dat was dus het uitgangspunt van de wooncode. En zo wordt de wooncode nog steeds verkocht in Vlaanderen: als een maatregel om grote sociale woonblokken leefbaar te houden. Bovendien onderstreept Vlaams minister Marino Keulen (Open VLD) ook steeds weer dat kandidaat-huurders eigenlijk niet eens Nederlands moeten kunnen spreken, ze moeten enkel bereid zijn les te volgen. Met of zonder succes. Het krijgen van een sociale woning hangt geenszins af van een examen Nederlands.

Toch worden ook in Vlaanderen vraagtekens geplaatst bij de wooncode. Zo noemt onder meer de Liga voor de Mensenrechten de wooncode een verkapte poging om te selecteren in de bewoners van die sociale woningen. Geen totaal onlogische gedachte. Vele sociale huisvestingsmaatschappijen hebben het financieel moeilijk. Ze hebben liever een paar huurders met een redelijk inkomen extra en een paar steuntrekkende allochtonen minder.

Ook aan Vlaamse kant is het een princiepkwestie. Is het recht op woning onvoorwaardelijk of niet? De meeste Vlaamse partijen onderschrijven de wooncode volkomen. Enkel Groen! plaatste er woensdag in het Vlaams Parlement vraagtekens bij.

Ex-voorzitster Vera Dua noemde de taalvereiste 'potentieel discriminerend' omdat die zich in de praktijk richt tegen huurders van vreemde afkomst. Een 'gevaarlijk spoor', noemde Dua het en ze wees erop dat in het Vlaanderen van de jaren tachtig het idee om een taalbad te koppelen aan het krijgen van een sociale woning nog zou zijn weggehoond.

Aan Franstalige zijde gebeurt dat honen nog steeds. Voor hen zit Vlaanderen in de greep van Vlaams Belang en schuiven alle partijen op naar rechts. De 'potentieel discriminerende' wooncode is daar het bewijs van. Franstaligen spreken graag in hoofdletters als het gaat over 'les Droits de l'Homme'.

Maar dat is lang niet de enige reden waarom Franstalig België maandenlang stokken in de wielen van de wooncode probeerde te steken en allerhande belangenconflicten inriep.

De Franstaligen zien er een maatregel in waarmee Vlaanderen zijn grondgebied probeert te vrijwaren van te veel Franstaligen. 'Nu willen ze hun sociale huisvesting vervlaamsen. Wat zal het morgen zijn? Prikkeldraad aan de taalgrens?' schreef de commentator van La Libre Belgique al in december 2005.

Dat de Raad van State brandhout maakte van die redenering en groen licht gaf aan de wooncode, vergeten ze dan maar gemakshalve. De wooncode is, volgens de Raad, geen schending van de sociale grondrechten of van het recht op wonen, het is geen schending van het vrij verkeer van personen en het is geen schending van het gelijkheidsbeginsel.

Toch blijven de Franstaligen ervan overtuigd dat de wooncode hen aanvalt en met name in de faciliteitengemeenten.

Dat Zaventem intussen een maatregel heeft genomen die kandidaat-kopers van gemeentelijke bouwgrond verplicht om Nederlands te spreken of te leren, heeft die perceptie enkel maar versterkt.

Bart Dobbelaere is redacteur bij De Standaard.


DS, 14-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB