Gent kan toestroom Roma amper aan


„Toen ik hier vanochtend vroeg binnenkwam, lagen er vier daklozen in het portiek”, vertelt Werner van de Weghe. Ze konden gisteravond geen plaats meer krijgen in de nachtopvang van Huize Triest - Gemeenschapshuis Tabor in Gent. Hooguit twintig mensen kunnen er vier avonden per week terecht, en vol is vol.


Werner van de Weghe, coördinator van Huize Triest, heeft aan de bel getrokken omdat het opvanghuis de vraag niet meer aankan. Dat komt vooral door de Roma die door de stad zwerven. „Toen de grenzen opengingen, bijna vier jaar geleden, konden zij vanuit Slowakije gewoon door Europa reizen. Nu leven er in Gent vijftig tot zestig gezinnen die geen behoorlijk onderkomen hebben.”

De afgelopen maanden heeft Huize Triest al meer dan driehonderd Roma-kinderen onderdak geboden, in heel 2006 waren dat er 106. En veruit de meeste Roma komen niet eens in de nachtopvang terecht. „Ze leven in gekraakte huizen of bij familie, met meerdere gezinnen in een woning.” De omstandigheden zijn vaak erg slecht, aldus Van de Weghe. „Met Kerstmis heb ik kinderen horen huilen van de koude, de ijspegels hingen aan het plafond.”

De Roma kunnen moeilijk werk vinden omdat ze geen opleiding hebben en vaak geen papieren. Als zelfstandige aan de slag gaan, is te ingewikkeld en te duur. „Zo komen ze in moderne vormen van slavernij terecht: Ik heb een vrouw ontmoet die toiletjuffrouw was in een warenhuis. Ze moest zelf papier kopen en een groot deel van de opbrengst afstaan. Anderen brengen reclamefolders rond.”

Degenen die hun werk verliezen, komen op straat terecht. „Onlangs heb ik in een park een gezin met zes kinderen aangetroffen. Er was een meisje van negen bij, gekleed in een laken dat ze van het ziekenhuis gekregen had, een gehandicapte jongen en een meisje van zestien dat hoogzwanger was.” Dat gezin woonde enkele weken in Huize Triest, tot het in een asielcentrum terecht kwam. De meeste Roma proberen de asielprocedure te mijden, omdat ze toch geen kans maken en niet terug willen.

Toch is het moeilijk voorstelbaar dat in een keurige stad als Gent, in een van de rijkste regio’s van Europa, gezinnen in een park slapen. Welke ouder brengt zijn kinderen in die situatie? „Ik begrijp het wel”, zegt Van de Weghe. „Als ik een Roma was met kinderen, dan zou ik ook liever onder de brug in Gent leven dan in Slowakije. Het racisme daar is verschrikkelijk.”

Hij is in Slowakije geweest om de Roma te bezoeken, vaak familie van mensen die hij al kende. „Onze boodschap was: Kom niet naar Gent.”

Maar wie eenmaal in Gent is terecht gekomen, moet wel zo goed mogelijk opgevangen worden, vindt Van de Weghe. Hij toont een huis waar vijf gezinnen begeleid wonen, in eenvoudige omstandigheden. Ieder gezin heeft een eigen kamer, keuken en douche worden gedeeld. Zes kinderen van een Roma-familie die hier woont, vertrekken net naar school.

Huize Triest heeft meer steun nodig om de voorzieningen op peil te houden. En die steun lijkt er nu te komen, na Van de Weghes noodkreet: „De burgemeester is gekomen, voor het eerst in de twintig jaar dat we nu bestaan”. Hij heeft steun toegezegd, zodat een vaste kracht aangesteld kan worden voor de nachtopvang. Naast de coördinator is nu alleen Rudolf Nemet in dienst, die net het ontbijt verzorgt. Hij was zelf een van de eerste bewoners.

In de loop van de ochtend stromen de mensen binnen die tussen de middag komen eten, voor twee euro. „Maar wie het echt niet kan betalen, krijgt het gratis.” In de middag zijn er activiteiten, ’s avonds een maaltijd voor de bewoners en daarna gaat de nachtopvang open.

Huize Triest - Gemeenschapshuis Tabor is een initiatief van de Broeders van Liefde, een religieuze orde die ruim tweehonderd jaar geleden is opgericht door de Belg Petrus-Jozef Triest. „Het is dus geen triestig huis hier”, zegt Van de Weghe, zelf aangesloten bij de congregatie. „We willen juist dat het een blij huis is, we dragen hier zorg voor elkaar.”

Niet alleen in Gent bestaan er zorgen over de situatie van de Roma. In Brussel leven er circa 6000, volgens schattingen van het centrum voor integratie Foyer. Het grootste deel komt uit Roemenië, zegt medewerker Koen Geurts, die zich vooral met deze groep bezighoudt. In heel Vlaanderen en Brussel leven naar schatting 20.000 Roma.

In Brussel zijn de Roma, vaak in kleurige kleding, duidelijk aanwezig op straat. Ze proberen op verschillende manieren aan geld te komen: Vrouwen en kinderen doen dat door te bedelen, bloemen te verkopen of autoruiten te wassen voor het stoplicht. Mannen maken muziek of werken in de bouw. Degenen die al langer in het land zijn, zitten vaak in de oud-ijzerhandel. Kleine criminaliteit komt volgens Geurts vooral bij de jongeren wel voor.

De situatie in Brussel is anders dan in Gent, aldus Geurts. De Roemenen kennen elkaar en vinden meestal wel woonruimte, al is de kwaliteit daarvan soms erg slecht. Dakloze Roma zijn er in Brussel nauwelijks.


Trouw, 12-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB