actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Etnische spanningen Kenia niet oorzaak maar gevolg van politiek

BRUSSEL - De Kikyu-bevolking in Kenia betaalt de prijs voor het politieke gesjoemel van 'president' Kibaki.

Van de voormalige Keniaanse dictator Daniel arap Moi is de bewering dat een meerpartijenstelsel in zijn land de etnische spanningen zou opvoeren. Moi en andere politici bewezen die stelling eigenhandig door zelf stamtwisten aan te moedigen, onder meer in 1992 en 1997.

Kenya 'heeft' ook alles om vatbaar te zijn voor etnisch geweld: meer dan 40verschillende etnieën, grote druk op het landbouwareaal door de bevolkingsgroei, extreme sociaal-economische ongelijkheid, corruptie en massa's illegale wapens.

Traditioneel bestaat er daarbij een kloof tussen de Kikuyu's en de andere stammen. De Kikuyu's vormen met 22 procent de grootste groep, en ze bouwden in de nasleep van de onafhankelijkheid in 1963 een dominante economische positie uit. Ook nu nog zijn ze de ondernemers. 'De arme Kikuyu's bezitten kleine voedselkiosken of zijn chauffeur van de kleine busjes, de rijke zijn eigenaars van bars, bouwbedrijven of andere grote ondernemingen', schrijft NRC-correspondent Koert Lindijer, die in Nairobi woont.

De Kikuyu's waren al kop van Jut bij uitbarstingen van politiek geïnspireerd geweld bij het begin van de jaren negentig en in 1997, onder ex-president Moi, die tot de Kalinjin-stam behoort. Maar met Mwai Kibaki kwam in 2002 ook de hoogste politieke macht weer in handen van de Kikuyu's - net als in de periode 1964-1978 onder wijlen president Kenyatta.

Kibaki dankte zijn overwinning onder meer aan zijn belofte om de grondwet te wijzigen en zo de macht beter te spreiden over verschillende personen. Maar tijdens een referendum in 2005 stemde een meerderheid van de bevolking het regeringsvoorstel weg omdat er in het voorstel weinig van Kibaki's belofte was overgebleven.

Daarbij komt dat de economische groei van 6 à 7 procent van de jongste jaren 'slechts naar een klein gedeelte van de al rijke bevolking ging', zegt de Belg Jan Beniest, die al dertig jaar in Kenia woont. 'Ze stroomde nooit door naar de verarmde bevolking die leed onder prijsstijgingen, massale werkloosheid, problemen inzake veiligheid en infrastructuur.'

'De Kenianen hadden bij de jongste verkiezingen het gevoel dat ze politici konden wegstemmen die hun beloftes niet nakomen', zegt VUB-professor Bernard Manderick vanuit Eldoret, waar dinsdag nog enkele tientallen mensen levend verbrand werden in een kerk. Hij verblijft jaarlijks enkele maanden in Kenia, in het kader van een samenwerking met de Moi Universiteit in Eldoret.

Maar Kibaki volgde het voorbeeld van veel Afrikaanse presidenten voor hem, die vinden dat verkiezingen kunnen plaatsvinden op voorwaarde dat zij herverkozen worden. 'Niemand gelooft dat Kibaki de verkiezingen gewonnen heeft', zegt Manderick. 'Er zijn enorm veel aanwijzingen dat er geknoeid is bij het tellen van de stemmen. De voorzitter van de verkiezingscommissie heeft zelf toegegeven dat hij niet weet wie er eigenlijk gewonnen heeft.'

Het 'etnische probleem' is volgens Beniest 'helaas een gevolg van de hele situatie, niet de oorzaak'. Ook volgens Manderick gaat het in de eerste plaats om een politieke kwestie: 'Een groot deel van de stammen staat achter de oppositieleider. De Kikuyu worden gegijzeld door Kibaki. Nu is iedereen tegen hen, maar vooral tegen Kibaki.' Het probleem zit bij Kibaki. 'Als hij toenadering zoekt, kan de zaak opgelost worden.' Gebeurt dat niet, dan is alles mogelijk. (bar)

DS, 03-01-2008