Groeiende chaos in Irak stelt VS voor lastig dilemma


Het geweld in Irak neemt met de dag toe. Steeds scherper dringt de vraag zich op of de verkiezingen van 30 januari wel door kunnen gaan. De Amerikanen willen voorlopig van geen wijken weten.


AMSTERDAM - Er gaat geen minuut voorbij, of minister van defensie Donald Rumsfeld denkt aan de veiligheid van de Amerikaanse troepen in Irak, en hoe deze te verbeteren. Alleen al de gedachte dat er mensen zijn die daaraan twijfelen 'maakt me verdrietig' zei de bewindsman op een persconferentie.

Samen met de voorzitter van de chefs van staven generaal Richard Myers beantwoordde een duidelijk aangeslagen Rumsfeld vragen over de verwoestende aanslag van afgelopen dinsdag op een Amerikaans legerkamp in de noordelijke stad Mosoel, waarbij 22 mensen om het leven kwamen -achttien Amerikanen (onder wie dertien militairen), drie Irakezen en iemand met een vooralsnog onbekende nationaliteit.

De laatste kon wel eens de dader zijn. Want volgens de minister en de generaal wijst alles er op dat het niet ging om een mortier inslag, maar dat de aanslag het werk was van een zelfmoordenaar die zich had omgord met explosieven en ondanks de strenge veiligheidsmaatregelen de messroom had weten binnen te lopen waar op dat moment honderden militairen lunchten.

De cruciale vraag is: hoe kon die man het legerkamp binnenkomen? Irakezen en mensen van andere nationaliteiten die voor de Amerikanen werken, moeten zich bij een legerkamp identificeren, maar ze worden lang niet altijd gefouilleerd, zei een legerwoordvoerder gisteren. De commandant van de troepen in de streek, Carter Ham, zei dat de man zich waarschijnlijk heeft vermomd als Iraakse militair.

Iedereen fouilleren is volgens veiligheidsexperts volstrekt ondoenlijk. Als ze eenmaal binnen zijn, worden ze ook niet steevast door een (Amerikaanse) militair geëscorteerd. Bovendien, aldus generaal Myers: ,,We weten hoe moeilijk is om iemand die vastbesloten is zelfmoord te plegen tegen te houden.''

De veiligheidsmaatregelen zullen inmiddels wel zijn aangescherpt, maar van de aanslag in Mosoel blijft een afschrikwekkende werking uitgaan. Als het voor een zelfmoordenaar mogelijk is een Amerikaanse legerbasis binnen te dringen, moet het voor zo iemand ook mogelijk zijn dood en verderf te zaaien in een rij wachtenden voor een stembus. Over nog geen anderhalve maand zijn er verkiezingen in Irak en het schrikbeeld voor de Amerikanen en voor de interim-regering van premier Allawi is dat de tegenstanders met dit soort aanslagen die stembusgang onmogelijk gaan maken. De kans dat ze daarin gaan slagen, wordt met de dag groter, althans niet kleiner.

Het Witte Huis en het Pentagon, het ministerie van defensie, houden nog steeds onverkort vast aan de datum van 30 januari. In zeventien van de achttien provincies is er weinig of niets aan de hand, de voorbereidingen van de verkiezingen verlopen redelijk voorspoedig, er zijn al 5500 stembureaus ingericht.

Rumsfeld moest gisternacht op zijn persconferentie wel toegeven dat de verkiezingen geen eind zullen maken aan het geweld. Het zou 'een fout' zijn er van uit te gaan dat er na 30 januari ineens 'een vreedzaam Irak' ontstaat. Het zou ook een illusie zijn te veronderstellen dat de veiligheidssituatie vanaf die dag zo snel verbetert dat de Irakezen het zelf kunnen opknappen -de Amerikanen zullen nog geruime tijd in Irak moeten verblijven. Ze hebben de onherstelbare fout gemaakt direct na de verdrijving van Saddam Hoessein het Iraakse leger te ontmantelen waarmee de hele militaire structuur in één klap wegviel.

In de aanloop naar de verkiezingen zal het geweld alleen maar toenemen, is de verwachting van de VS en de Iraakse regering. De afgelopen week leek al een dieptepunt met de aanslagen in Mosoel en die in Najaf en Karbala, en de executie op klaarlichte dag van drie medewerkers van de Iraakse kiescommissie -ook een pure afschrikking van de kiezers. Chaos is troef, het stabiele Irak, waaraan de verkiezingen een bijdrage zouden moeten leveren, is verder weg dan ooit, het is moeilijk in te zien hoe in zulke omstandigheden een eerlijke stembusstrijd plaats kan vinden, in een land dat niet vertrouwd is met de democratie.

Gematigde leiders van de soennitische minderheid in Irak dringen al geruime tijd aan op uitstel, de Amerikaanse pers begint steeds meer te twijfelen of 30 januari niet te vroeg is. De regering-Bush en de militaire leiding hebben nog één ijzersterk argument om aan die dag vast te houden: verschuiving van de verkiezingsdag zou een diepe knieval betekenen voor die krachten in Irak die uit zijn op geweld, chaos en een burgeroorlog.


Trouw, 24-12-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB