Voor of tegen een verbod op frisdrankautomaten in de scholen?
Enkele weken geleden oogstte de beslissing van de Waalse Gewestregering om frisdrank- en wellicht ook snoepautomaten in de scholen te verbieden, zowel bewondering als verontwaardiging. Gaat het hier om een lonende strategie? Niet noodzakelijk…


Zeker, zwaarlijvigheid vindt haar oorsprong in de kindertijd, met name in gebrek aan lichaamsbeweging en ongezonde voeding. Zwaarlijvigheid vanaf de kinderjaren voorkomen, is echter complexer dan het lijkt. Ziehier enkele denkpistes…


‘t Is vanaf het begin om te doen

Zwaarlijvigheid kan al vanaf de geboorte voorkomen worden. Steeds meer gegevens wijzen immers in dezelfde richting: zo lang mogelijk borstvoeding geven, d.w.z. minstens tot zes maanden, verkleint het risico op zwaarlijvigheid in de volwassenheid. Het precieze beschermingsmechanisme is echter nog altijd niet duidelijk.
De WGO beschouwt de invloed van de ouders als de belangrijkste preventiepijler. Elk kind kan zijn voeding letterlijk en figuurlijk zelf in handen nemen. Een te strenge controle van de ouders heeft een compleet averechts effect: het kind dreigt een afkeer te krijgen van het aangeprezen product of integendeel trek te krijgen in het verboden product, want verboden vruchten smaken het best.
Eén van de belangrijkste taken van de ouders is ook, hun kind te leren eten en af te helpen van zijn zogenaamde neofobie, zijn afkeer voor nieuw en onbekend voedsel. Het gaat hier om een compleet natuurlijk proces: tussen twee en zeven jaar weigert meer dan 75 % van alle kinderen spontaan eetwaren te proeven die ze niet kennen; vaak gaat het daarbij om groenten en fruit.
Familiarisatie (herhaalde blootstelling aan geweigerd voedsel in verschillende vormen) kan het probleem makkelijk verhelpen, zeker als de ouders het goede voorbeeld geven en hun kind bijvoorbeeld betrekken bij de bereiding. Ouders mogen dus niet te vlug de armen laten zakken!
Ook het kind niet te vroeg vertrouwd maken met zoet is een goede methode om zijn voorkeur voor zoetigheden nadien in toom te houden.



Chocolade, cola, wafels, …

Heeft het “elfuurtje” op school echt schuld aan de onrustwekkende opmars van de zwaarlijvigheidskwaal in ons land? Momenteel is er nog geen enkel wetenschappelijk argument om dat te bevestigen.
Voor het “Agence française sanitaire des aliments” (Afssa) is zo'n elfuurtje volstrekt nutteloos en moet het dus verboden worden. Redenen: de meeste kinderen nemen sowieso een ontbijt, de kwaliteit van het elfuurtje is allesbehalve, en kinderen die het nuttigen, krijgen 4 % meer calorieën binnen dan kinderen die het niet nemen.


Omstreden argumenten, en wel om drie redenen. Eén: het Afssa vergeet dat dit verbod wellicht een keerzijde zal hebben, met name het feit dat de kinderen nog meer trek zullen krijgen in zoetigheid.
Twee: een ontbijt is daarom nog geen stevig en evenwichtig ontbijt. Zo voerde de Universiteit Gent in 1998 een enquête uit waaruit bleek dat slechts één op de tien adolescenten elke dag een volwaardig ontbijt nam.
Drie: we mogen uit de momenteel beschikbare literatuur niet concluderen dat het ontbijt idealiter 25 % van het totale aantal per dag ingenomen calorieën moet bevatten en dat de calorieën niet gespreid mogen worden over de voormiddag. Integendeel: de maaltijden spreiden, lijkt het risico op zwaarlijvigheid te verminderen, vooral bij tieners.



Kleinere porties eten en de toegevoegde suikers verminderen

Verder moeten de voedingsindustrie en de horeca ook eens grondig nadenken over de porties van sommige eetwarencategorieën. Die zijn in een paar jaar tijd immers aanzienlijk toegenomen.
Dat is uiteraard het geval voor fastfood en tal van zoete en hartige snacks. Toch wijzen verschillende studies uit dat ook bij meeneemgerechten en buitenshuis genomen maaltijden (restaurant, kantine,…) de porties zouden zijn vergroot.
Frisdranken, chocolade en koekjes bevatten weliswaar veel suiker, maar ook yoghurt met veel zoete vruchtenpulp erin, melkdesserts en sommige vruchtennectars bevatten er veel meer dan nodig.
Vandaar dat heel de voedingsindustrie in de toekomst blijk moet geven van goede wil.



Kinderen en ouders opvoeden

Voedingsvoorlichting is zonder enige twijfel het beste preventiewapen tegen zwaarlijvigheid, meer dan repressie.
Het mooiste voorbeeld daarvan is het project Fleurbaix Laventie Ville Santé in Frankrijk. Daaruit bleek dat bij kinderen die uitvoerige voedingsvoorlichting kregen op school, gespreid over verschillende schooljaren, het risico op overgewicht spectaculair daalde (zo steeg het aantal zwaarlijvige kinderen in de school tussen 1992 en 2000 niet, terwijl het in de streek verdubbelde!).
Bovendien had die aanpak een gunstig effect op het eetgedrag van de gezinnen van de leerlingen en werd bij hun ouders een “dalende gewichtstrend” vastgesteld.



Meer sporten, minder voor het scherm zitten

Tot slot moeten we wijzen op de cruciale rol van regelmatige lichaamsbeweging om zwaarlijvigheid te vermijden. Zou het geen goede beleidsmaatregel zijn om meer uren lichamelijke opvoeding te geven op school?
Een ander aspect van onze sedentaire samenleving is het grote aantal uren dat kinderen voor het scherm zitten. Amerikaanse studies hebben aangetoond dat bij kinderen van negen jaar die maximum zeven uur per week voor het scherm zitten (tv, pc of videospelletjes), het overgewicht significant afneemt, net als het aantal maaltijden voor tv.
Kortom, als we zwaarlijvigheid bij kinderen willen vermijden, moeten we in de eerste plaats aanvaarden dat de oplossingen verschillen van die bij volwassenen en ook complexer zijn…

Bron: http://www.e-gezondheid.be/nl/tijds...534-900-art.htm