actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Niets aan de hand in Moskou?

Vladimir Poetin heeft de verkiezingen gewonnen, maar hoe moet het verder met Rusland? Geert Lambert is ongerust. 'Het slechtste dat wij Europeanen kunnen doen, is onszelf blijven wijsmaken dat er in Rusland geen vuiltje aan de lucht is.'

'Verkiezingen zijn een feest voor de democratie.' Het is een boutade die in Rusland letterlijk genomen wordt. Zondag verkozen de Russen hun nieuwe Doema terwijl aan de stembureaus muziekgroepjes speelden. De voorzitter van het centraal verkiezingscomité, Vladimir Churov, vertelde ons dat elke nieuwe kiezer een bloem krijgt. In andere kiesbureaus worden dan weer boekenmarkten gehouden waar je voor een prijsje je bibliotheek kunt aanvullen.

Het feestgedruis is echter niet voor alle politici weggelegd. Zoals verwacht behaalde Poetin een eclatante verkiezingsoverwinning. Dat is niet zo verwonderlijk als je ziet hoe creatief omgesprongen wordt met de beginselen van een correcte kiescampagne. Op zijn zachtst gezegd kunnen we moeilijk van een westerse democratie spreken.

Maar dat Poetin zondag hoe dan ook heeft gewonnen is een feit. Hij wordt door velen op handen gedragen. Hij is voor vele Russen de auteur van de economische bloei van de laatste jaren en een nieuwe vader des vaderlands die de Russen hun fierheid teruggaf. Dat dit hand in hand gaat met vriendjespolitiek, maffiose toestanden en gestuurde verkiezingen, neemt men er blijkbaar graag bij.

Of Rusland, met een partij die een tweederde meerderheid heeft in de Doema, meteen een stabiel regime krijgt, is echter de vraag. Zo is Poetin geen lid van de partij aan wie hij die meerderheid schonk. Maar bovenal beging hij de fout om zijn vele troonpretendenten voor het hoofd te stoten. In zijn drang naar een stevig regime (of is het eerder de angst voor een coup?) verhinderde Poetin zijn vermeende opvolgers echt na te gaan of ze op enige steun van de bevolking kunnen rekenen. Hij verhinderde zo de natuurlijke selectie die verkiezingen veroorzaken. De kroonprinsen kunnen dus allemaal blijven beweren dat zij de enige echte gelegitimeerde opvolger zijn. De minste verzwakking van zijn regime zou bijgevolg tot grote instabiliteit kunnen leiden. De presidentsverkiezingen van maart volgend jaar kunnen al zo'n eerste test worden.

Het slechtste dat we als Europa kunnen doen, is onszelf blijven wijsmaken dat er in Rusland geen vuiltje aan de lucht is. Dat het een systeem in 'de overgang' is, mag dan misschien wel kloppen, maar we moeten ophouden om Rusland als een normale democratie te aanzien. Rusland behoort graag tot onze clubjes als de Raad van Europa en flirt wat met de Navo en de Wereldhandelsorganisatie, maar weigert even vaak hun elementairste spelregels te respecteren. Zolang er vooruitgang is in haar democratische ontwikkeling, is daar niets mis mee. Maar als ze stagneert of zelfs achteruitgaat, moeten we daar efficiënt op kunnen reageren. Dit betekent dus dat we mechanismen moeten vinden om met een dergelijk regime om te gaan. We mogen Moskou, door te veel internationale galanterie, geen argumenten geven om tegen zijn burgers te zeggen dat er niets aan de hand is.

Het betekent ook dat we hen economisch best geen vrij spel geven. Laten we de Russische investeringen in West-Europa maar nauwlettend in het oog houden en Rusland niet stoemelings tot de WTO laten toetreden. We moeten ons ook sterk verzetten als Rusland uit puur politieke overwegingen economische boycots uitspreekt over buurlanden. Evenmin kunnen we aanvaarden dat Duitsland vlug-vlug haar energiebevoorrading met Rusland regelt ten koste van derde landen (waarmee trouwens nog maar eens wordt aangetoond dat de EU werk moet maken van alternatieve energiebronnen, zodat we ons onafhankelijk denken niet verder verkwanselen omwille van onze olie- en gasafhankelijkheid).

Ik pleit er niet voor om de relaties met Rusland op te schorten. Wel vraag ik een verhoogde waakzaamheid. Dat het merendeel van de Russen, na de catastrofale experimenten in de jaren negentig, niet hoog oploopt met democratie is begrijpelijk, maar blijft ontgoochelend. En waar we toentertijd met een democratiserend Rusland internationale verdragen en Europese samenwerkingsakkoorden afsloten, is de situatie drastisch gewijzigd. Het verplicht ons om de afspraken met het Rusland van Poetin te herzien, in afwachting van hopelijk betere tijden.

Geert Lambert is senator voor Spirit en was verkiezingswaarnemer voor de Raad van Europa

DS, 07-12-2007