actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Verkiezingsstrijd Kerry

John Kerry / George Bush, je hebt een probleem

door Frank Kools

De Amerikaanse presidentskandidaat John Kerry staat er na zijn Democratische Conventie in Boston van deze week, voor een uitdager, goed voor. Toch zal hij zijn vermogen om op beslissende momenten toe te slaan, wat hij in Boston liet zien, nog hard nodig hebben om in november te winnen.

Een vertrouweling van John Kerry werd voor zijn toespraak in Boston gevraagd of de senator nieuwe ideeën over Irak zou lanceren. ,,Waarom zou je dat op een Conventie doen?'', klonk als antwoord. ,,Voor het eerst dit jaar zet een meerderheid van de Amerikanen die avond de tv aan en zegt: 'Laten we deze man eens bekijken'. Het enige wat John Kerry voor elkaar moet krijgen, is dat ze zeggen: 'Ik geloof wel dat ik hem een aardige vent vind. Eens kijken hoe het gaat.' Kerry hoeft alleen maar één keer raak te slaan. Hij hoeft geen homeruns te slaan.''

Als dat de maat voor de langverwachte en sterk gehypte toespraak van John Kerry is, dan heeft de senator van Massachusetts ruimschoots zijn doelen gehaald. In een bomvolle, omgebouwde ijshockeyhal klonk Kerry, wiens toespraken vaak langdradig en vlak zijn, krachtig, bevlogen en strijdlustig. Homeruns sloeg Kerry niet en hij kwam niet met nieuwe ideeën, maar hij haalde wel een paar goede slagen thuis. Hij overtuigde, zoals nog niet eerder in de race. ,,George Bush, je hebt een probleem!'', concludeert een columnist in Newyorks grootste tabloid The Daily News. Volgens columnist Carlos Watson van nieuwszender CNN ,,maakte hij het waar.''

Kerry viel Bush aan op de terreinen waarop hij denkt het sterkst te staan: de strijd tegen de terreur, waarden en normen en integriteit. Kerry persi fleerde half de verkiezingsleuze van Bush uit 2000 die beloofde ,,de eer en integriteit in het Witte Huis te herstellen'' na de Clinton-schandalen. Kerry maakte er van ,,vertrouwen en geloofwaardigheid'' in het Witte Huis te zullen herstellen, nadat Bush onder valse voorwendselen de Irakoorlog is begonnen. ,,Ik zal Amerika nooit door misleiding een oorlog in leiden'', beloofde de Democraat.

Dezelfde benadering volgde Kerry op het gebied van waarden. Hij ging aan de haal met Bush' oude leus 'Hulp is onderweg' voor veteranen en gezinnen, om duidelijk te maken dat de president ook die verkiezingsbelofte heeft gebroken. ,,Het wordt tijd dat de mensen die praten over de waarde van de familie, eens beginnen de familie te waarderen.'' Als Bush zoveel om de familie gaf, waarom snijdt hij dan in naschoolse opvang? Of bedreigt hij de oudedagsvoorzieningen? ,,Eert uw vader en uw moeder'', maande Kerry bijbels. Ook het leger beloofde hij: ,,Hulp is onderweg.''

Kerry sprak ook nadrukkelijk over geloof, andermaal om de Republikeinen op een van hun sterke punten aan te vallen. Hij stemde in met Ronald Reagan jr., die bij de begrafenis van zijn vader president Bush had verweten met zijn geloof te koop te lopen en het politiek uit te buiten. ,,Ik wil nooit zeggen; 'God staat aan onze kant''', zei Kerry. ,,Ik zeg met Abraham Lincoln: 'Ik wil nederig bidden dat God aan onze kant staat'.''

Het Kerry-team haalde alles uit de kast om kracht en strijdlust uit te stralen. Kerry zelf liep tussen de menigte door naar het podium op de klanken van 'No surrender' (Geen capitulatie) van Bruce Springsteen. Hij salueerde en zei: ,,Ik ben John Kerry en ik meld me voor dienst.'' In zijn tekst gebruikte hij wel zeventien variaties op het woord 'kracht'. Over terrorisme sprak hij in gespierde taal: ,,Jullie gaan verliezen en wij gaan winnen.'' De zaal reageerde uitgelaten.

Kerry's Vietnamjaren moesten dat punt verder onderstrepen. Oude strijdmakkers uit Vietnam maakten van Kerry een nieuwe Achilles. ,,Zelfs toen hij gewond was, of toen hij geconfronteerd werd met dingen die geen mens ooit zou moeten zien, hield hij toch zijn rust en evenwicht.'' Verder werd Kerry ingeleid door Max Cleland, een oud-senator voor de staat Georgia, die in Vietnam zijn beide benen en rechter arm verloor. Vanuit een rolstoel zei Cleland: ,,Kerry heeft me nooit in de steek gelaten en hij zal jullie ook nooit in de steek laten.''

Als het moet ben ik even hard en agressief als Bush, beloofde Kerry, maar ,,ik zal een slimmere en meer effectieve oorlog'' tegen de terreur voeren. Kerry beloofde de banden met de bondgenoten te herstellen, de inlichtingendiensten te hervormen en verwierp de Bush-doctrine van een 'preemptive war' (preventieve oorlog).

Maar hij vermeed de vraag of de oorlog in Irak een fout was en wat hij daar anders wil doen. ,,Misschien politiek effectief'', maar geen bewijs van leiderschap, oordeelt de Washington Post. En voor de rechtse tabloid New York Post het bewijs dat Kerry de terreur niet echt zal bestrijden.

De conventiehal hongerde na vier dagen praten over veiligheid en Vietnam duidelijk ook naar het verhaal 'achter de held' en John Kerry als vader. Zijn dochters, Vanessa en Alexandra, brachten met verve zijn 'zachte kant' naar voren. Hoe vaderlief ooit, toen bij een uitstapje de hamster in zijn kooi te water raakte, het diertje achterna sprong en mond-op-mondbeademing gaf. ,,De hamster was daarna nooit meer dezelfde, maar hij leefde en daar ging het om'', zei Alexandra.

Ook de rest van de Conventie was een succes voor Kerry. De verkiezingen draaien in dit stadium vooral om het etiketten plakken op de kandidaten, voordat de kiezer de kans heeft zelf een oordeel te vormen. Kerry en de Democraten wisten in Boston doorgaans behendig de vallen te vermijden die het Bush-team had uitgezet.

Voor de Republikeinen was een Conventie in Boston een prachtige kans om Kerry neer te zetten als weer zo'n hopeloos progressieve kandidaat uit Boston, die geen voeling heeft met het hardwerkende en godvrezende echte Amerika. Massachusetts, dat is toch de staat van de hoge belastingen, linkse rechters die eerder verkrachters met proefverlof stuurden, zodat ze weer toeslaan? En van het homohuwelijk.

Het was aan de nestor van de Democraten uit Massachusetts, Edward Kennedy, de beurt om op dinsdag dat bommetje onschadelijk te maken. Hoewel de oude vos niet zijn beste toespraak gaf, leverde hij puik werk af. Kennedy beklemtoonde dat in Boston de Amerikaanse Revolutie was begonnen. Kerry was niet de zoveelste 'Massachusetts liberal', maar een echte 'New England Patriot', in een zinspeling op de landstreek, de historie én de naam van een beroemd American-footballteam.

Tegelijk verbond hij heden en verleden. Zoals de kolonisten in de zogeheten Boston Tea Party, waarbij ze balen thee van een schip gooiden uit protest tegen de tirannie van de Britse koning George, zo vecht Amerika vandaag tegen iemand die zich soms als een koning George gedraagt, zei Kennedy. ,,Wij wensen hem geen kwaad toe. Integendeel, we zouden hem graag op een kleine Boston tea party vragen.''

Tevoren schreeuwden rechtse media al dat de Democratische Conventie ,,het feest van de Bush-haat'' zou worden. Ook dat wist Kerry te vermijden, met een strakke regie. Er werd uitgehaald naar de president en geschimpt, maar uiterst creatief. Niemand ging over de schreef. Kerry maakte de belofte een 'positieve Conventie' te houden waar. Dat willen Amerikanen, zeggen peilingen. Hij noemde de Democraten de ware optimisten, omdat zij zeggen dat de economie veel beter kan draaien dan ze nu doet. Terwijl Bush zegt dat het goed gaat.

In Boston bleek weer eens dat boosheid over Irak een grote drijfveer voor gewone partijleden is. Toch wist Kerry de opinie daarover op het podium gematigd te houden. Felle kritiek op hoe Bush Amerika de oorlog ingedreven had, mocht. En vooral ook hoe hij er daarna één grote puinhoop van maakte. Maar van de kopstukken noemde alleen Edward Kennedy de oorlog echt een 'fout'. Kennedy is dan ook al jaren een maat op zichzelf in de Amerikaanse politiek. In de oude thuisstad van president JFK kon broer Edward zich deze week heel wat permitteren.

Waar Democratische Conventies in het verleden vooral een podium leken te bieden aan leraren en activisten voor vrouwen, milieu en minderheden, stond in Boston het podium vol militairen. Woensdag kwam een dozijn generaals en admiraals opdraven om Kerry te steunen. Zo kreeg op donderdag oud-Navo-chef Wesley Clark het publiek in een tel op de benen voor een eerbetoon aan Onze Jongens in Irak, de gevallenen en De Vlag.

In de gangen werd amper gemopperd over oude, ooit gekoesterde strijdpunten als abortus, milieu, homorechten en wapencontrole, die heel bewust op de achtergrond werden gehouden. Naast veiligheid kreeg alleen de economie continu de aandacht, waarbij Kerry vooral tweede man John Edwards op de angst van de middenklasse voor banenverlies en stijgende medische kosten liet inspelen.

Zelfcensuur was goed, want eenheid was absoluut nodig, klonk het. Want voor het eerst in een halve eeuw staan de Democraten helemaal buiten de macht. Het Witte Huis, de Senaat en het Huis van Afgevaardigden, overal trekken de Republikeinen aan de touwtjes. En hoe. Voor veel Democraten is Bush het Kwaad in eigen persoon. Zij spreken over de verkiezingen als een strijd tussen licht en donker.

Hun redder Kerry staat er na Boston beter voor dan welke uitdager uit de recente geschiedenis ook. De senator loopt al maanden gelijk of lichtjes voor in de peilingen. Ondanks 95 miljoen dollar aan negatieve reclameboodschappen van Bush. Ter vergelijking: toen Reagan in 1980 zittend president Carter versloeg, kwam hij pas op het laatst in de peilingen voor te liggen.

Maar of de geschiedenis houvast biedt is de vraag. Tot dusverre wijkt de verkiezingsrace in verloop, geld en intensiteit af van alle voorgaande. De kiezers blijken in groten getale al vroeg erg zeker te weten op wie ze stemmen. Het aantal zwevende kiezers is laag, terwijl een vrij hoge opkomst verwacht wordt. Of Kerry met zijn 'mist' rond Irak en voorzichtige koers op veel andere terreinen zijn eigen achterban genoeg motiveert, is de vraag. De vaste aanhang van Bush lijkt intussen in beton gegoten.

Nu Boston voorbij is, staat Kerry voor een onbekende en moeilijke tijd. Hij heeft overheidsfinanciering geaccepteerd voor de campagne, wat inhoudt dat hij tot november slechts 75 miljoen dollar mag besteden. Bush krijgt evenveel, zodra zijn Conventie begin september voorbij is. Tot dan mag hij onbeperkt uitgeven, wat hem een voordeel van zo'n 50 miljoen dollar oplevert. Eergisteren begon Bush meteen nieuwe boodschappen over Kerry uit te zenden. Die zal, om te besparen, amper antwoorden. In plaats daarvan zijn hij en Edwards gisteren aan een rondreis door twintig staten begonnen.

Bush heeft als voordeel dat zijn Republikeinse Conventie in New York, vlak voor de herdenking van elf september, nog moet komen. Tegelijk stijgt zijn waardering weer langzaam. Vorige maand stond die volgens één peiling nog op 44 procent, nu op 50 procent, de grens waar een zittend president boven behoort zien te blijven om nog eens vier jaar in Washington te mogen blijven wonen.

Kerry heeft in Boston laten zien op een beslissend moment toe te kunnen slaan. Dat gevoel voor timing en een echt killersinstinct dankt hij aan Vietnam, zeggen medewerkers. Als Kerry echt wil winnen, zal hij Vietnam nog hard nodig hebben.

Trouw, 31-07-2004