actualiteitsforums - Enkele post bekijken

EU plaatst Turkije voor keuze - EU-voorstel om onderhandelingen te beginnen op 3 oktober 2005

BRUSSEL - De leiders van de Europese Unie bereikten gisteravond een compromis over de voorwaarden om toetredingsonderhandelingen te beginnen met Turkije op 3oktober volgend jaar. Vandaag moet Turkije in ruil daarvoor het akkoord over de douane-unie met alle vijfentwintig EU-lidstaten, dus ook Cyprus, ondertekenen.

TWEE dingen vielen gisteren in de aanloop naar de bijeenkomst van de vijfentwintig staatshoofden en regeringsleiders in Brussel op.

Ten eerste dat ze plots allemaal lieten verstaan dat er een compromis uit de bus zou komen en bereid waren om daarvoor stappen te doen. En ten tweede dat de Commissieteksten van begin oktober steeds meer de referentie werden om een akkoord te bouwen.

Van de dramatisering rond de erkenning van Cyprus en het ,,alternatief'' dat sommige EU-landen eisten, was bij het begin van het beslissende diner van gisteravond nog weinig te merken.

Een belangrijk signaal was dat er ook vanuit Turkse hoek bevestigd werd dat premier Tayyip Erdogan toch bereid was een protocol te ondertekenen waardoor het Akkoord van Ankara, het douaneakkoord tussen de EU en Turkije, ook zou gelden voor de tien nieuwe EU-lidstaten die sedert 1 mei toegetreden zijn. Vermits ook Cyprus daarbij is, zou dat de facto een erkenning betekenen van de republiek, iets wat Ankara altijd geweigerd heeft.

Tot enkele dagen geleden nog werden daarover zowel vanuit Turkse als Cypriotische hoek krachtige salvo's gelost. Maar Erdogan zei gisteravond dat er tegen het einde van de avond een compromis zou zijn, ook over Cyprus.

Van Erdogan werd gisteren geëist dat hij vandaag, in Brussel, dat protocol zou ondertekenen. In ruil voor die Turkse geste zou Nicosia bereid zijn om de voorstellen van de Europese Unie om aan het noordelijke deel van het eiland 259 miljoen euro ter beschikking te stellen, goed te keuren. Ook de handel tussen noord- en zuid-Cyprus zou weer op gang komen.

Tweede opvallende punt: de tekst van het rapport van de Europese Commissie van 6 oktober werd steeds nadrukkelijker de basis voor het compromis, ook voor de lidstaten die een verwijzing wensten naar ,,een alternatief voor het lidmaatschap''. Dat bleek zeer duidelijk op de vergadering van de kopstukken van de EVP, de Europese christen-democraten en conservatieven, gistermiddag in Meise.

Net zij waren het meest kritisch tegenover de toetreding van Turkije en de start van onderhandelingen omdat Turkije volgens hen niet aan de voorwaarden voldeed. Maar ze keurden aan de Plantentuin unaniem een tekst goed waarin alle elementen van het compromis aanwezig waren.

Ook voor de EVP-leiders mogen de onderhandelingen volgend najaar van start gaan. Het mogen bovendien ,,toetredingsonderhandelingen'' zijn, ,,gericht op lidmaatschap'' zei de Oostenrijkse kanselier, Wolfgang Schüssel, nadrukkelijk. Dat niet toegeven zou volgens hem ,,onfair'' zijn tegenover Turkije.

Schüssel was de voorbije weken nochtans een van de regeringsleiders die nadrukkelijk aandrongen op een verwijzing in de beslissing naar een mogelijk alternatief voor het EU-lidmaatschap van Turkije als er geen akkoord mogelijk zou zijn.

De Oostenrijkse kanselier stelde gistermiddag echter zelf een passage voor uit het rapport van de Europese Commissie van 6 oktober waarin zo'n alternatief wordt gesuggereerd, zij het zeer vaag.

In die tekst is sprake van een ,,onderhandelingsproces'' met een ,,open einde'', ,,waarvan de uitkomst dus niet vooraf kan worden gegarandeerd''. Voorts staat er dat ,,ongeacht de uitkomst van de onderhandelingen de betrekkingen tussen de EU en Turkije zodanig moeten zijn dat Turkije volledig verankerd blijft in de Europese structuren''.

Eerder was ook al uit Franse hoek gehoord dat president Jacques Chirac, die eveneens een verwijzing vroeg naar een alternatief voor lidmaatschap, akkoord zou gaan met de tekst.

17/12/2004 Bernard Bulcke
©Copyright De Standaard