actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Kritiek op aanpak Leterme groeit

Het wordt lachwekkend

Oranje-blauw sukkelt van de regen in de drop. Aan de onderhandelingstafel is men ondertussen het stadium van de irritatie voorbij. Bron van de ergernis is - alweer - CDH-voorzitter Joëlle Milquet.

De voorbije dagen begon de tweede formatiepoging van Yves Leterme (CD&V) gevaarlijk sterk te lijken op de eerste. De sfeer die zienderogen slechter wordt, de gespierde verklaringen op tv en de dodelijke zinnetjes in de kranten, het vertrouwen dat keldert: kortom, een hallucinant theater.

'Hertoginnedal is terug', klinkt het in de Wetstraat. Net als in augustus is er de voorbije dagen en weken in de kantoren van de kamervoorzitter één constante geweest: voorzitster Joëlle Milquet van het CDH ligt dwars.

Niet iedereen aan de onderhandelingstafel kijkt op dezelfde manier naar de oranje-blauwe gesprekken. 'Milquet gebruikt terroristische onderhandelingstechnieken', zegt een politieke tegenstander. 'Ik weet dat het een geladen term is, maar het is absoluut niet overdreven.'

De irritatie over de manier van werken van het CDH is bijna niet meer met woorden te beschrijven. 'Elke paragraaf, elke zin, elke punt, elke komma moet worden ontleed, geanalyseerd en dan nog eens worden besproken. Natuurlijk moet je je huid duur verkopen, natuurlijk moet je zwaar onderhandelen, maar dit gaat niet meer. Nooit zegt het CDH: “Oké, dit zijn de punten die wij willen binnenhalen., Ze wachten gewoon de andere voorstellen af en beginnen daar dan over te leuteren', zegt een Vlaamse onderhandelaar. 'Dan vragen ze een tweede lezing en een derde lezing om daarna opnieuw met amendementen af te komen. Ein-de-loos.'

'Ik heb dit nog nooit gezien', benadrukt een andere onderhandelaar. 'Het is een vorm van hardnekkigheid die het redelijke overschrijdt. 'Het is een echte strategie. Niet alleen Milquet past ze toe, maar elke CDH'er die de benen onder de onderhandelingstafel schuift.' Niet verwonderlijk dat de toon al eens met een paar decibels stijgt.

'Er wordt soms geroepen tegen Milquet, dat is waar. Maar het hangt ervan af hoe je de dingen bekijkt', zegt een vaste tafelgenoot van oranje-blauw. 'Wat is volgens u het ergst? Een hele groep mensen uren aan een stuk bezighouden met interventies over pietluttigheden, door systematisch in te zetten op onhaalbare eisen, door steeds maar dezelfde argumenten te herhalen. En dan de volgende dag doodleuk komen zeggen “dat je de teksten van de vorige dag toch nog even wilt bekijken, omdat je niet over alles even gelukkig bent,? Of af en toe eens roepen omdat het je te veel wordt? We hebben het meegemaakt op Hertoginnedal, en nu opnieuw met de discussie over migratie, over justitie, en heel deze week met de discussie over het statuut van de communautaire nota-Milquet.'

Dinsdagavond, toen de Vlaamse vertegenwoordiging in de raad van bestuur van de NMBS weer ter sprake kwam, leidde dat tot zo'n zware uitbarsting. CD&V-voorzitter Jo Vandeurzen, die niet echt bekendstaat als een bullebak eerste klas, kreeg het op zijn heupen en vloog uit tegen de CDH-voorzitster. 'Ik weet wat ik met Herman Van Rompuy heb afgesproken, en daar was dit niet in opgenomen.' CD&V-onderhandelaar Etienne Schouppe pikte woedend in: 'Ze heeft nog niet begrepen dat wat ze met Van Rompuy besproken heeft, voor CD&V niet geldt.'

Patrick Dewael (Open VLD) is niet alleen vlijmscherp voor Milquet, maar ook voor haar entourage. Maxime Prévot (29), de jonge en ambitieuze wonderboy van het CDH, moest het ontgelden. Dewael dacht dat de gewezen politiek directeur van Milquet hem zat uit te lachen. 'Le gamin a côté de toi, s'est foutu de ma gueule (die snotneus naast jou zit me gewoon in mijn gezicht uit te lachen, nvdr)', slingerde hij de CDH-voorzitster naar het hoofd. Het volgende halfuur gaf Prévot niet veel tekenen van leven meer.

'Er is binnen haar entourage ook niemand die haar bijstuurt', legt een liberaal uit. 'CDH heeft de verkiezingen in Wallonië verloren, maar in Brussel, waar Milquet woont, heeft de partij gewonnen. Haar positie is dus behoorlijk stevig. Benoit Drèze, die vaak meekomt, is een onversneden syndicalist zonder enige affiniteit met onze visie. En Melchior Wathelet junior ... (zucht). Die zal Milquet nooit durven tegen te spreken.'

Diezelfde dinsdagavond kreeg ook Charles Michel (MR) de volle laag, toen hij probeerde te bemiddelen tussen CDH en MR. MR-voorzitter Didier Reynders was even weg om de prijs van onderneming van het jaar uit te reiken, toen hij een bericht kreeg van MR-kamerlid Olivier Chastel dat de zaken uit de hand liepen. Dewael verweet Michel geen echte liberaal te zijn. 'Mocht je vader (Louis Michel, nvdr) hier zijn, het zou zeker niet op deze manier zijn verlopen!'

De drie vaste liberale onderhandelaars hebben het trouwens niet zo begrepen op nieuwkomers, die eventjes met de grote jongens aan de onderhandelingstafel mogen aanschuiven. Toen de N-VA Jan Jambon naar de onderhandelingen stuurde, was het aan Karel De Gucht om 'Jan Hesp' met de glimlach verbaal af te maken. Ook N-VA-senator Louis Ide, al even nieuw in de Wetstraat, kreeg een veeg uit de pan.

Ook Patrik Vankrunkelsven (Open VLD), die al jaren meedraait en een pak communautaire ervaring meedraagt, kreeg het deze week op zijn heupen. 'We gingen met een onderhandelaar per partij samenzitten om twee amendementen in verband met energievoorziening te bespreken. Milquet blijft daar dan rondhangen en begint plots over de structuur van het hele hoofdstuk, die absoluut moet veranderen. Ik was het zo beu dat ik mijn glas brak toen ik de microfoon naar beneden mepte.' Vankrunkelsven was toen voor de derde dag mee aan het onderhandelen. 'Wat moet dat dan zijn als je daar al drie maanden zit?'

De liberaal vraagt zich af waarom formateur Leterme niet iets kordater optreedt. 'De Franstaligen zijn altijd iets breedvoeriger dan de Vlamingen. Maar hier slaat de slinger een beetje door. Volgens mij spreken ze ongeveer 90 procent van de tijd. Daarvan is het CDH vier vijfde aan het woord.' 'Laten we rustig verderpraten', zegt de formateur altijd, als het dreigt te ontsporen. 'Hij blijft maar hopen op dat “gunstige communautaire klimaat,. Maar dat komt er nooit, met Olivier Maingain (FDF) aan de ene kant en de N-VA'ers aan de andere kant', zegt een liberaal.

'Er zijn nuttige oefeningen gedaan op communautair vlak, maar het begint langzaamaan wel onvoorstelbaar te worden. Al sinds 10 juni draait het eigenlijk rond B-H-V, maar het is nog op geen enkele manier op tafel gekomen. Misschien wel tijdens bilaterale contacten tussen de formateur en één van de partijen, of tijdens de periode van Van Rompuy als verkenner. Alleen niets serieus.'

Ondertussen werkt Leterme verder aan deelakkoorden, waarbij hij Milquet de teksten maar laat herkauwen. 'Excuseer mij hoor, maar het wordt echt lachwekkend. We zitten daar maar te onderhandelen en niemand weet wat dat allemaal zal kosten. Maar iedereen beseft dat het onmogelijk zal zijn.'

Heel wat onderhandelaars hebben enkele vaste gewoonten ontwikkeld als de CDH-onderhandelaars weer eens van wal steken met ellenlange betogen. N-VA-voorzitter Bart De Wever schrijft veel in zijn schriftjes. Reynders heeft dan weer een zwak voor appels. 'Goed voor de lijn', klinkt het. Hij heeft een fraai afgewerkt Laguiole-zakmes aangeschaft, inclusief leren etui. Daar schilt hij om de tijd te doden langzaam zijn appels mee.

De culinaire omkadering wordt als 'eerder beperkt' omschreven. Op een tros druiven en wat bananen na valt er niet veel te eten. 'Of het moeten de koekjes zijn. Droge, natuurlijk.'

Gelukkig zijn er nog altijd de Blackberry's en gsm's. Niet alleen om contact te houden met de buitenwereld. Een paar onderhandelaars hebben er ook niet beter op gevonden om elkaar via sms op de hoogte te houden van hun gemoedstoestand. Zo laten Vandeurzen, Open VLD-voorzitter Bart Somers, zijn N-VA-collega Bart De Wever en Reynders elkaar op geregelde tijdstippen weten hoe het is gesteld met hun 'zen'-gehalte, terwijl Milquet haar standpunten toelicht.

'Het is niet allemaal kommer en kwel hoor', merkt een onderhandelaar op. 'Er wordt ook weleens gelachen. Al is humor niet echt besteed aan Milquet.'

Op het CDH-hoofdkwartier klinkt een heel ander verhaal, als het gaat over de sfeer tijdens de onderhandelingen. Milquet veegt de kritiek op haar manier van werken van tafel. 'Ik verdedig de rechten van de Franstaligen op een kalme en ferme, maar constructieve manier. Als dat een probleem is, dan kunnen we er beter mee ophouden.'

De CDH-voorzitster is niet van plan snel in te binden. 'Als de andere onderhandelaars na drie en een halve maand nog altijd niet doorhebben dat ik niet zal breken, wanneer dan wel?' vraagt ze zich af. 'Op die manier kunnen we misschien nog wel een maandje verderwerken. Meer dan dat heeft geen zin.'

Al begint het onophoudelijke gebeuk van de andere oranje-blauwe partners toch wel zijn tol te eisen.

'Dit leven is ondraaglijk', zuchtte Milquet donderdagochtend op de Franstalige radiozender Mint. 'Op deze manier, in dit klimaat, met al die oekazes, chantages en kritiek op het trottoir. Maar het is de prijs die ik moet betalen voor het verdedigen van mijn idealen', besloot ze niet zonder een zweem van pathetiek.

DS, 27-10-2007 (Steven Samyn & Wouter Verschelden)