Aantal executies zijn wereldwijd met een kwart gedaald
BRUSSEL - Vandaag, op de internationale dag tegen de doodstraf, roept de mensenrechtenorganisatie Amnesty International alle regeringen op een VN-resolutie goed te keuren voor een wereldwijd moratorium op de doodstraf. Amnesty ziet alvast een positieve trend: vorig jaar werden een kwart minder executies uitgevoerd.
133 lidstaten van de Verenigde Naties hebben de doodstraf in de wet of in de praktijk afgeschaft. Vorig jaar voerden volgens Amnesty International slechts 25 landen executies uit.
Het grootste deel - 91 procent - van die executies vond plaats in een beperkte groep landen: in China, Iran, Irak, Pakistan, Sudan en in de Verenigde Staten. Het hoogst aantal executies per inwoner werd opgetekend in Koeweit, gevolgd door Iran.
Vorig jaar werd een positieve trend opgetekend. Het aantal geschatte executies wereldwijd daalde met 25 procent tegenover het jaar voordien. In 2005 werden nog minstens 2.148 terdoorveroordeelden geëxecuteerd, vorig jaar ging het om minstens 1.591 mensen.
Europa is doodstrafvrij, met uitzondering van Wit-Rusland. Centraal-Azië evolueert volgens de mensenrechtenorganisatie duidelijk in de richting van de afschaffing van de doodstraf. Zo schafte Kirgizië in juni de doodstraf af voor alle misdrijven, behalve in het geval van een aantal uitzonderlijke misdrijven. Kazachstan heeft sinds 2003 een moratorium op executies, Tadzjikistan sinds 2004. Ook Oezbekistan werkt op dit moment aan de afschaffing van de doodstraf.
Vorig jaar voerden slechts zes Afrikaanse landen executies uit. In maart 2007 zette Ghana 36 doodstraffen om in levenslange opsluiting. Het hooggerechtshof van Malawi verklaarde in april de verplichte doodstraf ongrondwettelijk. Nigeria kondigde in mei aan gratie te zullen verlenen aan terdoorveroordeelden ouder dan 60, die al meer dan tien jaar in de dodencel zitten. Rwanda schafte in juli de doodstraf af voor alle misdrijven.
In Amerika voeren enkel nog de Verenigde Staten de doodstraf uit. Maar ook daar keert de trend. Steeds meer Amerikanen beginnen zich af te keren van executies. Vorig jaar werden er 53 executies uitgevoerd, meteen het laagste aantal in de afgelopen tien jaar.
In Azië schaften de Filipijnen de doodstraf af in juni 2006. In april vorig jaar had de Filipijnse president Gloria Arroyo nog meer dan 1.200 terdoodveroordelingen omgezet in levenslang.
Ook in China, dat weliswaar in het rijtje staat waar vorig jaar de meeste executies zijn uitgevoerd, wordt het steeds moeilijker de doodstraf uit te spreken. Elke terdoodveroordeling moet sinds januari dit jaar eerst worden goedgekeurd door het Chinese hooggerechtshof.
In de Maghreblanden Marokko, Algerije en Tunesië wordt het debat over de afschaffing van de doodstraf gevoerd. De Marokkaanse waarheidscommissie, die slachtoffers van de staatsterreur uit de jaren '70 hoorde, adviseerde in 2005 de doodstraf af te schaffen.
De wereld is vorig jaar een stuk opgeschoven in de richting van de universele afschaffing van de doodstraf: 87 landen volgden het voorbeeld van de Filipijnen. Daarnaast schaften nog eens 11 landen de doodstraf af, behalve voor uitzonderlijke misdaden, zoals oorlogsmisdaden.
Polen probeerde in 2006 in de andere richting op te schuiven. In juli pleitte president Lech Kaczynski voor de herinvoering van de doodstraf in Polen, en met uitbreiding in heel Europa. De Liga van Poolse families, een minderheidspartij in de regeringscoalitie, kondigde daarna een Europese campagne aan voor de herinvoering van de doodstraf.
Een woordvoerder van de Europese Commissie diende de Polen in augustus van repliek, en noemde de doodstraf in strijd met de Europese waarden. (iro)
www.amnesty.org
DS, 10-10-2007