actualiteitsforums - Enkele post bekijken

BHV voor beginners

Discretie is het devies bij de (pre)formatiegesprekken, maar niet in het parlement. Daar liggen de voorstellen over Brussel-Halle-Vilvoorde openlijk op tafel. Wat houden ze in? Waarom zijn ze zo onverzoenbaar? En worden ze ooit goedgekeurd? Van onze redactrice Anja Otte

Huidige situatie

Brussel-Halle-Vilvoorde is de enige kieskring die zich uitstrekt over twee verschillende taalgebieden. Hij omvat de 19 gemeenten van het tweetalige gebied Brussel en 35 gemeenten uit Vlaams-Brabant. De Franstalige partijen kunnen op die manier stemmen ronselen bij taalgenoten in Vlaanderen - tot afgrijzen van de Vlaamse partijen.

Tegelijk kunnen Vlamingen in Brussel voor kandidaten uit Halle-Vilvoorde stemmen. Die Brusselse Vlamingen zijn met te weinig om op eigen houtje vertegenwoordigd te raken in het parlement. Daarom hoor je de Vlaamse partijen nooit over een zuivere splitsing: hun voorstellen houden altijd rekening met de Vlamingen in Brussel.

Dertig jaar geleden al bikkelden politici over Brussel-Halle-Vilvoorde. Toen sneuvelde het Egmontpact, dat een inschrijvingsrecht voor Franstaligen voorzag. Zij zouden daardoor kunnen stemmen in Brussel. De Vlamingen vonden die toegeving uiteindelijk te groot.

De invoering van provinciale kieskringen in 2002 maakte de kwestie opnieuw acuut. In 2003 oordeelde het Arbitragehof - inmiddels Grondwettelijk Hof - dat BHV strijdig is met het gelijkheidsbeginsel, omdat Vlaams-Brabant geen provinciale kieskring is. De federale overheid kreeg tot 2007 de tijd om een oplossing uit te dokteren.

In 2005 raakte de regering-Verhofstadt er niet uit. Zolang de huidige formatiegesprekken geen compromis opleveren, ligt de kwestie voor in het parlement.

Maar dat is theorie...

Vlaamse voorstellen

In de Kamer liggen meerdere wetsvoorstellen op tafel 'tot wijziging van de kieswetgeving met het oog op de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde': van CD&V, VLD, SP.A, Vlaams Belang en LDD.

De grote lijnen lopen gelijk: de kieskring BHV moet worden gesplitst, voor de verkiezingen van Kamer, Senaat en Europees Parlement. Halle-Vilvoorde vormt daardoor samen met de kieskring Leuven een nieuwe, provinciale kieskring: Vlaams-Brabant. Daarmee wordt voldaan aan de vraag van het Arbitragehof.

Voor de Kamer komt er een bijzondere regeling voor Brussel. Brusselse lijsten kunnen apparenteren met de lijsten van ofwel Vlaams- ofwel Waals-Brabant (nooit met beide). Dat moet verhinderen dat de Vlaamse lijsten in Brussel niet aan bod komen. Volgens de indieners kan deze regeling de toets van de Raad van State doorstaan.

In 2003 dienden SP.A, VLD, CD&V, Spirit en N-VA nog een gemeenschappelijk voorstel in. Dat er nu meerdere voorstellen op tafel liggen, heeft twee redenen. Bij het begin van de bestuursperiode haastte elke fractie zich om als eerste een voorstel neer te leggen. Bovendien wilden ze vermijden dat een gemeenschappelijk voorstel beschouwd zou worden als een voorafname op een eventuele coalitie.

Het SP.A-voorstel neemt dat uit 2003 over. De andere hebben rekening gehouden met de kritiek van de Raad van State, die een dubbele kandidaatstelling (in Brussel en Vlaams- of Waals-Brabant) niet zag zitten. Alle Vlaamse partijen zijn bereid zich achter een van de voorstellen te scharen (al zal dat wellicht niet dat van Vlaams Belang of LDD zijn).

Veel doet het er niet toe, want als de formatiebesprekingen een compromis opleveren, dan schaart de meerderheid zich daarachter.

Franstalige voorstellen

De tegenvoorstellen van de Franstaligen gaan de andere richting uit. Zij vragen de uitbreiding van het Brussels Gewest, om het 'in overeenstemming te brengen met socio-economische, taalkundige en culturele realiteit'.

De PS presenteerde daarvoor deze week een voorstel. Dat vraagt de aanhechting van de zes faciliteitengemeenten Linkebeek, Drogenbos, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Kraainem en Wezembeek-Oppem. Voor de andere gemeenten van Halle-Vilvoorde komt er een speciale volkstelling. Cumulatief moet tien procent van de inwoners er verklaren dat ze het Frans in administratieve zaken willen gebruiken, moet tien procent van de actieve bevolking in Brussel werken en moet tien procent van de leerplichtige kinderen in Brussel naar school gaan. Overigens zou volgens het voorstel ook Voeren opnieuw deel uitmaken van de provincie Luik.

De MR kondigde deze week aan een gelijkaardig voorstel - inclusief referendum - opnieuw boven te halen.

Om tegemoet te komen aan de bezwaren van het Arbitragehof hebben de Franstaligen een andere oplossing. PS en CDH stellen voor om dan maar terug te keren naar de arrondissementele kieskringen, en dus de provinciale kieskringen die in 2002 werden ingevoerd te laten voor wat ze zijn.

In tegenstelling tot de Vlaamse voorstellen, zijn de Franstalige nog niet ingediend in de Kamer. Ze kunnen er wel een aantal van voor de verkiezingen van onder het stof halen. Voor alle duidelijkheid: ook dat doet er niet zoveel toe, want als de formatiebesprekingen een compromis opleveren, dan schaart de meerderheid zich daarachter.

DS, 27-09-2007 (aho)