In een memo aan de lidstaten kaart de Commissie het niveau van de lerarenopleidingen in Europa aan. 'In de meeste Europese lidstaten zijn leerkrachten onvoldoende opgeleid en ondervinden zij moeilijkheden om zich bij te schaven', aldus Eurocommissaris voor Onderwijs, Jan Figel.

Eerder waarschuwde Mieke Van Hecke, hoofd van het katholieke onderwijs in Vlaanderen, al dat leerkrachten voor steeds grotere uitdagingen staan en niet altijd in staat zijn daarop te reageren.

De Europese Commissie heeft voor de start van het nieuwe schooljaar in Europa een memo gestuurd naar al haar lidstaten met aanbevelingen om de opleidingen voor onderwijzers fors te verbeteren. Volgens de Commissie zijn uitstekende leerkrachten een noodzakelijke voorwaarde voor onderwijs van hoge kwaliteit. Dat is op zijn beurt dan weer van groot belang om de concurrentiepositie van Europa op economisch vlak in de toekomst te kunnen garanderen. Daar wringt het schoentje volgens Figel.

De Commissie doet de aanbevelingen voor lerarenopleidingen op basis van een rapport waaruit blijkt dat onderwijzers in Europa lang niet zo 'uitstekend' zijn als zou kunnen en moeten. Vooral de nieuwe uitdagingen van het onderwijs, nieuwe technologieën en een individuelere aanpak van leerlingen brengen de onderwijzers in moeilijkheden, aldus het rapport.

"Leerkrachten moeten steeds vaker lesgeven aan leerlingen uit verschillende culturen en met verschillende moedertalen", meent Eurocommissaris Jan Figel. "Bovendien blijkt dat veel leerkrachten niet goed weten hoe ze met de nieuwe technologieën in de klas moeten omgaan. Dat vergt een veel grotere professionaliteit van de leerkrachten en een groter engagement."

Ook Mieke Van Hecke, hoofd van het katholieke onderwijs in Vlaanderen, kaartte dat probleem in deze krant aan (DM 6/8). Terwijl Van Hecke echter stelt dat de instroom van leerlingen uit het technisch onderwijs een gebrek aan professionaliteit in het onderwijs in de hand werkt, stelt de Europese Commissie dat het probleem zich vooral in de scholing van leerkrachten stelt: "De bestaande lerarenopleidingen zijn vaak niet op de veranderende behoeften van de leerkrachten afgestemd."

Vooral de bijscholingen, of liever het gebrek daaraan, baart de Commissie zorgen. Nascholing voor leerkrachten is lang niet in alle landen verplicht. Waar dat wel het geval is, zoals in België, zijn die cursussen volgens de Commissie allesbehalve toereikend. In ons land worden daarvoor slechts drie dagen per jaar uitgetrokken. De Commissie stelt voor dat alle leerkrachten minstens de eerste drie jaar na hun aanstelling een 'inservicetraining' volgen en de rest van hun carrière begeleid worden door ervarener leerkrachten, hetzij in werkgroepen, hetzij individueel.

"Nu worden van leerkrachten totaal andere competenties verwacht dan twintig jaar geleden", zegt Van Hecke. "Het zijn eerder coaches dan onderwijzers. Niet alleen naar de huidige leerkrachten toe, maar ook naar de volgende generaties wordt het steeds belangrijker om die competenties te ontwikkelen."

"In Vlaanderen zijn daartoe met de recente hervormingen in het onderwijs al belangrijke stappen gezet", zegt An Van Driessche, woordvoerster van het Gemeenschapsonderwijs. "De leerkracht die gewoon zijn lesje kwam geven bestaat allang niet meer. In de opleiding zelf is stage bijvoorbeeld belangrijker geworden en na de opleiding wordt nascholing steeds meer gestimuleerd vanuit de scholen. Levenslang studeren moet zeker voor leerkrachten nog verder uitgewerkt worden, maar daar zijn ook middelen voor nodig." De Commissie belooft ook financiële steun aan alle lidstaten die de aanbevelingen ter harte nemen.

De Commissie beveelt de lidstaten de professionaliteit van het lerarenkorps te verhogen en zo ook de status en de erkenning van de onderwijzers te verbeteren. In een aantal lidstaten, zoals in Nederland, is er nu al een gebrek aan kandidaat-leraars. In België is dat voorlopig nog niet het geval, maar ook hier vreest men voor een verminderde interesse in het beroep. (Tina De Gendt)

DS online