actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Geen spek en bonen

Over twee weken beslissen de lidstaten van de Europese Unie of Turkije mag onderhandelen over toetreding. Dat is een cruciaal moment. Voor Turkije in de eerste plaats, dat mag hopen door toetreding welvaart te winnen en stabiliteit te vergroten. Maar ook voor Europa, dat een relatief arm land zou uitnodigen met op termijn de grootste bevolking binnen de EU, een land bovendien dat met zijn islamitische bevolking een uitzondering zal zijn binnen een overwegend christelijk Europa.

De Europese Commissie concludeerde in oktober dat Turkije zo snel hervormt dat er geen beletselen meer zijn om de gesprekken te beginnen. Er resteert twijfel, zeker over de mensenrechten en over Cyprus bijvoorbeeld, maar de commissie heeft er vertrouwen in.

Inmiddels probeert Nederland als voorzitter van de unie de tekst te formuleren waar over de EU-leiders op 17 december een besluit kunnen nemen. Het uitgelekte concept lijkt te bevestigen dat enkele lidstaten dat vertrouwen niet hebben. Zo wordt er een 'noodrem' voorgesteld, in de zin dat een derde van de lidstaten Turkije al de pas kan afsnijden als zij vinden dat het land zijn beloften van hervormingen niet nakomt. Bij andere kandidaat-landen is zo'n noodrem nooit genoemd. Belangrijker is misschien nog wel dat de lidstaten het recht zouden moeten houden Turkse migranten permanent te weren. Ook nu mag elk EU-land grenzen stellen aan het aantal migranten uit nieuwe lidstaten, zoals Polen, maar gaat het om tijdelijke maatregelen. Sommige tegenstanders van Turkse toetreding stellen dan ook dat de onderhandelingen kunnen uitmonden in een speciaal partnerschap in plaats van volwaardig EU-lidmaatschap.

Een cruciaal argument vóór toetreding is echter dat er door de aantrekkelijkheid van het EU-lidmaatschap een even democratisch als islamitisch Turkije kan ontstaan, en daarmee een voorbeeld voor de islamitische wereld. Daarvoor is zeker nodig dat Turkije tijdens de onderhandelingen aan duidelijke politieke en economische voorwaarden voldoet. Maar voorstellen die Turkije al bij voorbaat in een permanente uitzonderingspositie plaatsen, belasten de onderhandelingen onnodig. Zij geven aan dat ook gematigde moslims in Turkije en de rest van Europa slechts voor spek en bonen mee mogen doen, op een moment dat de wereld meer dan ooit gematigde moslims nodig heeft.

Trouw, 03-12-2004