Man, jonge twintiger, in auto loopt meeste kans op ongeval
Het risico op een ongeval is groter bij alle weggebruikers van alle leeftijden als ze weinig verkeerservaring hebben, ongeacht het vervoermiddel dat ze gebruiken.
Jongeren zijn oververtegenwoordigd in de ongevallenstatistieken. Dat blijkt uit een uiteenzetting die Stijn Daniels van het Steunpunt Verkeersveiligheid (Universiteit Hasselt) vandaag op het vijfde Vlaamse Congres Verkeersveiligheid geeft. Het congres draait rond jongeren.
De leeftijdsgroepen tussen 15 en 34 jaar vertonen een risico op een ernstig ongeval dat flink hoger ligt dan het gemiddelde van alle leeftijden in Vlaanderen (zie grafiek). De groep 20-24 jaar scoort het slechtst, gevolgd door de groep 15-19 jaar. Het ongevalsrisico wordt uitgedrukt als het aantal doden of zwaargewonden in een leeftijdsgroep ten opzichte van het aandeel van die leeftijdsgroep in de bevolking.
Breng je ook de verkeersdeelname - het aantal verplaatsingen - in rekening, dan verschijnt een vergelijkbaar patroon. Vooral 18-20-jarigen, beginnende autobestuurders, vertonen een sterk verhoogd risico.
In de leeftijdscategorie 15-29 jaar is het verkeer doodsoorzaak nummer 1, voor ziektes of zelfdoding. Bij de mannen is dat het geval voor alle leeftijdsgroepen tussen 10 en 29 jaar.
Vervoermiddel
Ongeveer één op de twee verkeersdoden in de leeftijdsgroep 15-24 jaar is een autobestuurder (1.394 of 47%), zo blijkt uit de officiële statistieken van de jongste vijftien jaar.
Inzittenden van personenwagens staan op de tweede plaats (637 of 21%), gevolgd door bromfietsers (312, 10%) en motorrijders ( 285, 9%). Fietsers (187, 6%) en voetgangers (104, 3%) volgen een stuk verderop.
Daniels zegt dat we ervoor moeten opletten op basis van deze cijfers het verkeersprobleem bij jongeren tot het autorijden te reduceren. 'Los van het vervoermiddel is de onveiligheid het grootst bij de groep met de minste verkeerservaring. Bij de autobestuurders is dat de groep 18-20 jaar, bij de bromfietsers zie je een piek bij de 16-17-jarigen. Bij de 13-15-jarige fietsers is het ongevalsrisico aanzienlijk hoger.'
Geslacht
Mannen tussen 18 en 24 jaar hebben een dodelijk risico dat twee keer zo hoog ligt als dat van hun vrouwelijke leeftijdsgenoten. Op latere leeftijd valt dat verschil grotendeels weg. Jonge mannen lopen vier keer meer kans op een ongeval dan hun seksegenoten tussen 25 en 60 jaar.
Oorzaken
Zoals gezegd speelt een geringe ervaring een grote rol. Dat maakt dat onervaren weggebruikers de risico's te laag en hun eigen kunnen te hoog inschatten.
Ook zijn er specifiek leeftijdgebonden kenmerken. Jonge weggebruikers zouden vaker het risico opzoeken. Ook spelen meer banale factoren mee. Zo rijden jongeren vaker met kleine, minder botsingbestendige wagens.
Daniels wijst erop dat de discussie tussen leeftijd en ervaring van belang is voor de beleidskeuzes. Leg je de nadruk op leeftijdgebonden factoren, dan zou je de leeftijd voor het rijbewijs moeten optrekken. Focus je op ervaring, dan geldt het omgekeerde. De federale regering heeft bij haar recente hervorming van de rijopleiding voor het tweede gekozen: je kunt vanaf 17 jaar leren rijden.
Voor Daniels mag niet te veel verwacht worden van alleen de rijopleiding als middel om het aantal ongevallen bij jongeren te verlagen. 'Een beginnende bestuurder moet honderden, zo niet duizenden uren rijden voor hij een behoorlijk veiligheidsniveau bereikt. Dat lukt nooit tijdens een opleiding alleen.'
Andere factoren zijn alcohol of sociale druk. Met een glas te veel op lopen jongeren een hoger risico dan oudere bestuurders die te veel drinken. Als er andere mensen in de wagen zitten, verhoogt bij jongeren de kans op een ongeval, terwijl dat bij ouderen andersom is. Het wekt geen verbazing dat de nachten en de weekends risicomomenten bij uitstek voor jonge bestuurders zijn.
Het Vlaamse Congres Verkeersveiligheid is een organisatie van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en Steunpunt Verkeersveiligheid.
www.steunpuntverkeersveiligheid.be
www.verkeerskunde.be
DS, 23/04/2007