Geen wonder


,,Het Feniks-project is de belangrijkste IT-hervorming die het land ooit heeft gekend. Als we slagen, zijn we wereldleider.'' Minister van Justitie Laurette Onkelinx wist bijna twee jaar geleden al dat er hoog, misschien te hoog, was ingezet bij de modernisering van de gegevensuitwisseling in het Justitie-apparaat. De signalen dat het fout aan het lopen was, dateren niet van gisteren. Toch moest Onkelinx concluderen dat de enige oplossing was het hele project af te blazen, de gemaakte kosten door te slikken en van vooraf aan te herbeginnen.


Als er geen uitweg meer is, dan vereist het leiderschap en verantwoordelijkheidszin om ermee te kappen. Onkelinx neemt geen gering politiek risico door dat te doen in het aanschijn van de federale verkiezingen. Een zwakkere figuur had er misschien voor geopteerd om de boel nog maar wat verder te laten sudderen, te hopen dat er geen onmiddellijke politieke problemen van zouden komen en te proberen de zaak over de electorale vervaldag te tillen.

Maar ook als de beslissing om de mislukking van het project vast te stellen de juiste was, blijven er levensgrote vragen over. De eerste en belangrijkste is natuurlijk hoe het zover is kunnen komen. De juiste toewijzing van de verantwoordelijkheden wordt een vreselijk kluwen, waaraan ironisch genoeg Justitie nog jarenlang een kluif zal hebben. Toch wijst veel erop dat de uitdaging te veel vanuit de hoogte is aangepakt. Er was kennelijk in de analysefase weinig bereidheid om bij de verschillende toekomstige klanten van Feniks, zowel binnen als buiten de magistratuur, na te gaan wat de wensen en behoeftes waren. Die hoefden niet alleenzaligmakend te zijn. Maar meer inzicht had wellicht de catastrofe kunnen helpen voorkomen.

De tweede vraag is hoe het mogelijk is dat de lijdensweg zo lang moest duren alvorens de handdoek in de ring werd geworpen. Al in 2004 werden de betalingen aan Unisys gestopt. Het jaar nadien werden de signalen van een naderende crash nog tastbaarder. Desondanks bleef het besef dat de zaak reddeloos was bijzonder lang uit. Daardoor werden, zowel bij de leverancier als de klant, steeds meer zinloze kosten gemaakt.

Erger is evenwel dat kostbare tijd verloren ging. De prijs daarvan, in termen van verlies aan geloofwaardigheid van de overheid, is niet in euro's uit te drukken. Maar hij ligt in ieder geval hoger dan wat we ons als samenleving kunnen permitteren.

Intussen blijkt dat dezelfde systeembouwer ook op Financiën bij de modernisering is betrokken. De vraag of het toeval is dat ook daar de beloofde efficiëntiewinst uitblijft, moet dringend worden beantwoord. Dat de helft van de gerechtelijke boetes ongeïnd blijft, een gezamenlijke taak van Financiën en Justitie, mag in ieder geval geen wonder heten.


DS, 09-03-2007 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB