Washington weet zich geen raad met Irak


DE Amerikaanse kiezers hebben woede geuit over de oorlog in Irak. Maar wat hebben ze precies gezegd? Er zijn heel wat Amerikanen die de Amerikaanse militairen onmiddellijk willen terugtrekken. Maar dat is zeker geen meerderheid. De meeste Amerikanen voelen een morele verplichting om de Irakezen te helpen. Amerika heeft het probleem gecreëerd, Amerika moet het helpen oplossen, menen ze.


Het verkiezingsresultaat mag ook niet worden gezien als een eenduidige afwijzing van de oorlog. Het aantal Amerikanen dat gelooft dat de invasie noodzakelijk was in het raam van de strijd tegen het terrorisme, is gedaald. Maar een flink deel van de publieke opinie blijft achter het opzet van de oorlog staan.

De kiezer heeft vooral de onbekwaamheid van de regering-Bush afgestraft. Bijna drieduizend Amerikanen zijn gestorven en vele duizenden gewond zonder dat de Irakezen er beter van zijn geworden. Het land is in chaos verzand omdat de Amerikaanse strategie niet deugde. En daarvoor moest Donald Rumsfeld, de architect van de oorlog, boeten. Er werden te veel fouten gemaakt.

Het vernietigende verdict van de kiezer versterkte het al even vernietigende oordeel van de topmilitairen en het Republikeinse foreign policy establishment, de mensen die traditioneel het Republikeinse buitenlandse beleid ontwerpen, maar na 9/11 overvleugeld werden door de neoconservatieven. Zij waren lang voor de stembusgang tot de conclusie gekomen dat het beleid van Bush een mislukking was.

Maar ook veel neocons keerden zich tegen Bush en Rumsfeld (en tegen elkaar). Na 9/11 liepen de belangen van de neocons samen met die van vice-president Dick Cheney en Rumsfeld. Ze wilden allemaal de terreuraanslagen aangrijpen om de publieke opinie ervan te overtuigen dat Irak moest worden bevrijd van Saddam Hoessein. Ze vonden het een grove vergissing dat de dictator na de Golfoorlog van 1991 niet uit het zadel was gelicht.

,,Maar het was Rumsfeld nooit te doen om de democratisering van Irak'', zegt Gary Schmitt van het American Enterprise Institute en een van de medeoprichters van het neoconservatieve Project for the New American Century. ,,Rumsfeld dacht nooit na over het post-Saddam tijdperk. Wij hebben altijd gezegd dat dit een tienjarenproject was en dat er zeker 250.000 soldaten nodig waren.''

,,Rumsfeld luisterde niet naar de raad van specialisten in counterinsurgency : zet genoeg troepen aan de grond zodat het dagelijkse leven meteen na de oorlog herneemt, zorg dat de mensen zich veilig voelen en dan zullen ze je helpen met informatie over de rebellen.''

Rumsfeld werd gezien als het voornaamste obstakel voor veranderingen. Hij is koppig, zelfzeker, zelfs arrogant. En dus moest hij weg. ,,We hebben nieuwe ideeën nodig'', zei Bush toen hij woensdag het ontslag van Rumsfeld aankondigde.

Het was dus al voor de verkiezingen duidelijk dat als de Republikeinen verloren, het beleid zou worden bijgeschaafd. Maar in welke zin? Niemand die het op dit moment weet. ,,Er zijn geen wondermiddelen voor Irak'', zegt Derek Chollet van het Center for Strategic and International Studies. ,,Iedereen wacht op het rapport van de Irak Study Group.'' Het rapport van deze commissie, bestaande uit wijzen van beide partijen, wordt begin december verwacht.

Experts menen dat het geen concrete beleidsaanbevelingen zal bevatten, maar slechts grote lijnen. Het zal vooral een analyse zijn van de problemen. ,,Het voornaamste is dat alle partijen zich dan, zonder politiek gezichtsverlies, achter een document kunnen scharen'', meent Chollet.

De president heeft verschillende opties. Hij kan meer troepen sturen in de hoop dat die de orde snel kunnen herstellen. ,,Als hij dat doet, zullen de Democraten hem daarin zeker een half jaar steunen'', meent Schmitt. ,,Maar als het niet lukt, zit Bush nog dieper in de problemen.'' Schmitt geeft toe dat het geen populaire optie is. De Amerikaanse strijdkrachten zijn gedemoraliseerd door de vele maanden dienst in Irak en Afghanistan. Het maakt hun gezinnen kapot. Het aantal echtscheidingen is spectaculair gestegen. ,,Zo kan het niet verder.''

Een andere optie is een versnelde 'irakizering'. Bush heeft de Irakezen voor de verkiezingen al laten verstaan dat ze meer verantwoordelijkheid moeten nemen. En woensdag herhaalde hij: ,,Irak doet niet genoeg en doet het niet snel genoeg.''

De Studiegroep zal vermoedelijk aanraden dat de regering haar ambities in Irak bijstelt: niet mikken op democratisering, enkel op stabiliteit. Dat betekent meer investeren in opleiding van Iraakse politie en militairen.

Nancy Pelosi, de nieuwe voorzitster van het Huis van Afgevaardigden, maakte woensdag alvast duidelijk dat de president op de Democraten kan rekenen om druk uit te oefenen op de Irakezen om het heft meer in eigen handen te nemen. Maar de neoconservatief Schmitt betwijfelt of de Irakezen daartoe in staat zijn.

,,De Democraten zullen ook bij Europa aankloppen voor meer hulp'', voorspelt Chollet. ,,Ze zullen de Europeanen duidelijk maken dat ze zich nu niet langer achter Bush kunnen verschuilen.''

Voorlopig lijkt er een bereidheid in beide partijen om samen te werken. Maar niemand hier in Washington durft voorspellen hoe lang dat zal duren. De Democraten pleiten zeker niet voor een cut-en-run-beleid, Irak in de steek laten en een onmiddellijke terugtrekking van de troepen. Maar het is duidelijk dat beide partijen weg willen uit Irak voor de presidentsverkiezingen van 2008.


DS, 10-11-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB