Ongemakkelijke waarheid


Enkele honderden ministers, parlementsleden, kabinetsmedewerkers en andere beleidsbepalers die samen naar een film gaan kijken: het gebeurt niet elke dag. De film in kwestie, gisteravond, was An inconvenient truth, van de gewezen toekomstige president van de Verenigde Staten, Al Gore. De prent schetst een dramatisch beeld van de gevolgen van de opwarming van de atmosfeer en roept op tot actie.


Gore is hot. Hij kwam zelfs voor in de beleidsverklaring van federaal premier Guy Verhofstadt, zij het om een nieuwe heffing op verpakkingen te legitimeren. En als een huisvrouw uit Kapellen, genaamd Margaretha Guidone, beleidsmakers uitnodigt om naar Gores film te komen kijken, dan loopt het storm.

Het staat dus in elk geval al vast dat iemand die er een beetje bij wil horen, het Gore-paradigma moet omarmen. Dat houdt niet alleen in dat je accepteert dat de aarde, door toedoen van de mens, opwarmt, maar ook dat er nog wat aan te doen valt, op voorwaarde dat we snel in actie schieten.

Daarover is onderhand bijna iedereen het eens. Althans in principe. Als het gaat om het invoeren van concrete maatregelen die de opwarming moeten tegengaan, verdwijnt de eensgezindheid snel. Er gaapt een spanningsveld tussen twee vaststellingen. Eén: iedereen, wie en waar hij ook is, kan en moet zijn of haar levenswijze aanpassen om de uitstoot van broeikasgassen mee tegen te gaan. Twee: tenzij die gedragswijzigingen massaal en gedisciplineerd worden doorgevoerd, is iedere individuele inspanning letterlijk een druppel op een hete plaat.

Hoe keer je al die individuele behoeftepatronen om? We vinden het allemaal normaal dat het hele jaar door dezelfde onbeperkte variatie aan groenten en fruit glimmend en vers tot bij ons gebracht wordt. We vliegen allemaal graag goedkoop naar onze vakantiebestemming. Geen file of benzineprijs haalt ons uit onze wagen. En in een groot deel van de wereld komt nu nog maar pas een spiraal van rijzende verwachtingen op gang. Het tempo van de vervuiling neemt dus nog toe, terwijl er een dramatische daling nodig is. Waar moet de daadkracht voor zo'n uitdaging vandaan komen?

De waarheid van Gore is inderdaad ongemakkelijk. Zeker voor politici die uitgenodigd worden om hun kiezers vandaag opofferingen te vragen voor een resultaat dat, hopelijk, de volgende generaties ten goede zal komen. Dat is niet waarin ze doorgaans uitblinken. Hun geloofwaardigheid is ondermijnd omdat ze vaak juist het tegenovergestelde doen: de belangen van komende generaties inruilen voor onmiddellijk gewin. Als ze dan bovendien schaamteloos Gores boodschap gebruiken om snel een onpopulaire heffing, waarvan het klimaatseffect hoogst twijfelachtig is, door te drukken, neemt het cynisme nog toe.


Bart Sturtewagen, DS, 31-10-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB