Vlaams ’cordon sanitaire’ is een verzinsel

door Mark Elchardus


In België proberen de andere partijen het Vlaams Belang politiek te isoleren. In werkelijkheid bestaat er geen ’cordon sanitaire’ rond Filip Dewinter.


Cordon sanitaire – wie die term begin jaren negentig heeft bedacht, wint de prijs voor de Grootste Politieke Blunder en is verzekerd van de eeuwige dankbaarheid van het Vlaams Belang (VB). Dat cordon bestaat niet! Wat wel bestaat, zijn mondige electoraten.

Mocht iemand uit de gevestigde partijen denken aan samenwerken met het Vlaams Belang, dan zou een snelle rekensom duidelijk maken dat het verlies veel groter is dan de mogelijke winst. Als de liberale partij VLD het Vlaams Belang omhelst, zullen de liberalen waarschijnlijk ten onder gaan door afsplitsingen. Liever dan zoiets mee te maken, zet de VLD de mensen die met het Vlaams Belang willen samenwerken, er zo snel mogelijk uit. Mocht de christen-democratische CD & V samen met het Vlaams Belang besturen, dan haakt de sterk georganiseerde christelijke arbeidersbeweging af. Zij zou een groot deel van haar achterban meenemen, naar een nieuwe politieke formatie of naar de grote progressieve partij waarvan men in bepaalde kringen in Vlaanderen al decennialang hardop droomt.

Voor de SP.a, de socialisten, stelt het probleem zich zelfs niet. Ook een op machtsdeelname verslingerd Vlaams Belang zelf wil niet in hun buurt worden gesignaleerd. De aversie is wederkerig.

Toch, die toestand wordt omschreven als cordon sanitaire, een afspraak tussen de gevestigde partijen om het Vlaams Belang buiten de macht te houden. Waarom het zo heet, weet ik niet. Het gaat immers om partijen die rekening houden met hun electoraat en die zich niet in de vernieling willen rijden. Als morgen de Vlamingen massaal van mening veranderen en een van de betrokken partijen winst kan boeken door samen met het Vlaams Belang te besturen, zal blijken dat het cordon enkel in de propaganda van het Vlaams Belang bestaat.

Wat in Vlaanderen cordon sanitaire heet, heet in de meeste landen democratie. Het Vlaams Belang wordt gesteund door een minderheid van de Vlamingen en wordt door een meerderheid aangewezen als de partij waarvan zij het minst moeten hebben. Proportionele democratie en coalitievorming maken het mogelijk rekening te houden met die gevoelens van de meerderheid.

De term cordon is daarenboven fout en dom. Een schutskring, zoiets wordt gelegd rond varkens met pest. Zo spreekt men niet over politieke tegenstanders, tenzij men baadt in de cultuur van extreem-rechts. In die cultuur lijden politieke tegenstanders en de minderheden op wie men zich richt altijd aan allerhande onsmakelijke kwalen.

Dankzij die onsmakelijkheid kan het Vlaams Belang zich in de slachtofferrol wentelen. Naïeve toehoorders laat het geloven dat ’het establishment’ en de ’gevestigde partijen’ een complot smeden tegen het VB en de democratie, terwijl het Vlaams Belang meer aandacht krijgt dan de andere partijen.

Ik hoor de term cordon sanitaire nu ook in Nederland opduiken. Mensen toch, schrap hem, verban hem, verbied hem desnoods bij wet. Hij leidt tot kromdenken.

Bij een coalitievorming moet een partij zich drie simpele vragen stellen: zijn onze programma’s compatibel, kunnen we samen iets nuttigs doen, is deze coalitie aanvaardbaar voor de achterban? Als de mogelijke coalitiepartner extreem-rechts is, maar het antwoord toch drie keer ja, laat de samenwerking dan groeien en bloeien. Voor alle Vlaamse partijen buiten het Vlaams Belang is het antwoord op die drie vragen drie keer ’neen’.

Daarom is de vraag of men het VB niet ’eens’ moet laten meebesturen wereldvreemd. De partij die dat doet, zou zich moedwillig schade toebrengen en dat alleen om haar coalitiepartner ook te beschadigen. Welk stel lunatiekers zou handelen op basis van zo’n motivatie?

Trouwens, wie gelooft nu echt dat iemand ooit aan de andere partijen heeft gevraagd om vanuit die motivatie in coalitie te treden met het Vlaams Belang. Dergelijke oproepen komen van mollen en onderzeeërs, van mensen met grote sympathie voor het Vlaams Belang, maar die dat verborgen houden om die partij beter te dienen. In Vlaanderen zijn de laatste jaren zulke mollen en onderzeeërs opgedoken, uit de journalistieke en academische wereld, uit politie en bedrijfsleven. Zij belanden dan meteen op verkiesbare plaatsen op de VB-lijsten. Allemaal hadden zij voordien het cordon sanitaire als ondemocratisch aangeklaagd.

De stelling dat men het Vlaams Belang moet laten (mee)besturen om het te reduceren, doet denken aan de socialist die, teleurgesteld na een verkiezingsnederlaag, het sociale zekerheidsstelsel even wou opschorten. De mensen zouden het belang ervan dan wel snel inzien. Dat is nu net wat een democratische partij niet kan doen: het land, de regio of de stad in de miserie storten in de hoop daar wat stemmen bij te winnen. Een Vlaams Belang-burgemeester zou vrijwel zeker politiebrutaliteit bevorderen in plaats van afremmen. De kwetsbare pacificatie van de multiculturele samenleving komt dan in gevaar. Wie wil dat soort heibel en overlast? Stoere taal alleen heeft nog nooit een samenlevingsprobleem opgelost. Laat mensen met extreem-rechtse sympathieën daar gewoon voor uitkomen, maar stop met dat zinloze gepraat over het doorbreken van het cordon sanitaire.

Mark Elchardus is hoogleraar sociologie aan de Vrije Universiteit Brussel en columnist in het Belgische weekblad Knack.


Trouw, 13-10-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB