actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Nobelprijs literatuur voor Orhan Pamuk

Nobelprijs literatuur voor Orhan Pamuk

Rotterdam, 12 okt. De Turkse schrijver Orhan Pamuk heeft de 103de Nobelprijs voor literatuur gewonnen. Dit heeft de Zweedse Academie van Wetenschappen vanmiddag bekendgemaakt. De auteur van romans als Ik heet Karmozijn (1998), Sneeuw (2002), en Istanbul (2005) is de eerste Turkstalige schrijver die de prijs ontvangt. Pamuk krijgt de prijs, 10 miljoen kronen (1,1 miljoen euro), omdat hij ,,in de zoektocht naar de melancholieke ziel van zijn geboortestad nieuwe symbolen voor de botsing en verwevenheid van culturen heeft gevonden."

Met Pamuk heeft het Nobelcomité een grote favoriet voor de prijs beloond. Pamuk (Istanbul, 1952) dankte die favorietenrol deels aan de grote romans die hij de afgelopen twintig jaar publiceerde. Evenzeer werd hij getipt wegens zijn politieke stellingname en de problemen die hij daardoor kreeg met de Turkse autoriteiten. Vorig jaar werd Pamuk vervolgd wegens het beledigen van de Turkse ‘nationale identiteit’: hij had gezegd dat ‘in dit land een miljoen Armeniërs en 30.000 Koerden zijn vermoord’. In januari werd hij ontslagen van rechtsvervolging. De kwestie kreeg de afgelopen maanden nieuwe actualiteit door een vergelijkbare zaak tegen schrijfster Elif Shafak. Ook zij werd vrijgesproken.

Toen Pamuk vorig jaar op de Frankfurter Buchmesse de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel in ontvangst nam, toonde hij zich zichtbaar ongemakkelijk met de grote aandacht voor zijn proces. Bij die gelegenheid merkte hij op t „dat het niet heel vreemd is om een schrijver af en toe ook vragen te stellen over zijn bóeken.” Of dat nu, na de toekenning van de Nobelprijs voor literatuur direct verandert, is overigens de vraag. Pamuks bekroning valt samen met de strafbaarstelling in Frankrijk van het ontkennen van de Armeense genocide.

Het laatst in het Nederlands vertaalde boek van Pamuk is Istanbul , een uitgebreide verkenning van zijn eigen geboortestad. De bekroning van Pamuk komt relatief vroeg: met zijn 54 jaar is hij een van de jongste laureaten van de laatste jaren.

Onze correspondent in Istanbul voegt hieraan toe:

Alles leek vanmiddag vergeten en vergeven. ‘Voor de eerste keer in de geschiedenis gaat de prijs naar een Turk’, kopte een Turk televisiekanaal enthousiast. Vergeten leek de tijd dat Pamuk door het slijk werd gehaald omdat hij de Armeense genocide erkende. Zelfs linkse Turken waren toen boos op hem omdat hij zei dat hij als enige dit taboe durfde te doorbreken (eerder hadden vele anderen dat natuurlijk al gedaan).

Maar vandaag overheerste de trots die Turkije voelt als een van zijn kinderen in het buitenland een groot succes behaalt. Pikant genoeg heeft de Franse genocidewet over de Armeense kwestie de Turkse gevoelens hierover alleen maar versterkt: volgens hen was er simpelweg geen sprake van genocide.

NRC, 12 oktober 2006