Zeg me of je hart sneller slaat en ik zeg je of je hervalt


,,Door de mate van empathie te meten bij criminelen, kunnen we hun risico op recidive inschatten.'' Dat zegt de Nederlandse jurist Nol Herlé.


EERST wordt een misdrijf gepleegd, daarna volgt de veroordeling. Het kwaad is dus geschied voor een reactie volgt. Een verkeerde benadering, vindt de Nederlandse jurist Nol Herlé: ,,Niet de vergelding achteraf maar de bescherming vooraf van de samenleving hoort voorop te staan. Misdrijven moeten worden voorkomen.'' Risicotaxatie van (potentiële) delinquenten is een van de mogelijkheden om dat te bereiken: in het hoofd kijken van de crimineel om zo zijn intenties te leren kennen.

Volgens Herlé kunnen we aan risicotaxatie doen door de empathie bij delinquenten te meten. Hij promoveerde voor de Tilburgse universiteit met een onderzoek waarin hij het verband tussen criminaliteit en empathie aantoont.

,,Empathie is het verlangen om de ander gevoelsmatig te verstaan. Empathie is het sociale bindmiddel. Wij zijn met elkaar verbonden, en als we dat niet meer voelen, dan loopt het mis. Wie geen empathie voelt, zal zich onverschillig tegenover de medemens gedragen. Hij behandelt zijn slachtoffers als een voorwerp en dat is een bedreiging voor de maatschappij'', zegt Herlé.

Empathie is volgens Herlé ook meetbaar. ,,Empathie gaat gepaard met emoties die zich fysiek uiten: de bloeddruk verandert, net als spierspanning, hartritme en transpiratie. Die empathie kunnen we meten door proefpersonen filmbeelden te laten bekijken.''

,,Als je beelden toont waarop een man zijn vrouw slaat, dan zullen de meeste mannen afschuw voelen. Dat is ook een normale reactie. Een aantal mannen ervaart lustgevoelens, niet meteen een normale reactie. Maar echt gevaarlijk zijn pas diegenen die helemaal niets voelen. Het meten van empathie zou een extra hulpmiddel kunnen zijn om het risico op recidive juist te kunnen inschatten.''

Dit soort onderzoek zou volgens Herlé daarom ook zijn invloed kunnen hebben in de mate en manier waarop mensen na het plegen van feiten worden gestraft/behandeld. ,,Iemand die zijn vrouw doodslaat nadat hij haar betrapt heeft met een ander en dan spijt heeft, zou minder gestraft moeten worden dan iemand die dat zonder enige vorm van emotie heeft gedaan.''

Volgens Herlé speelt empathie een rol bij alle soorten criminaliteit en niet alleen bij geweld- of zedendelicten. ,,Dieven bijvoorbeeld zijn mensen die zich niet kunnen of willen voorstellen hoe die mensen zich voelen als hun huis is leeggeroofd. Ze willen zich niet inleven, ze willen niet weten hoe ontredderd die mensen zijn.''

Zelfs als uit empathie-onderzoek zou blijken dat een delinquent groot gevaar op recidive vertoont, dan nog kunnen ze niet eeuwig worden vastgehouden. ,,Maar ze kunnen wel speciaal gevolgd worden'', zegt Herlé. ,,In de VS bestaan al gespecialiseerde rechtbanken die alleen zaken van huiselijk geweld behandelen. Daders worden niet veroordeeld maar als ze spijt betuigen, moeten ze een cursus volgen en moeten ze zich laten begeleiden om zich te leren beheersen. Dat is geen vrijblijvende therapie maar een echte no-nonsenseaanpak. Gedwongen medicatie voor sommige criminelen wordt de toekomst. Dit gaat misschien wel in tegen de rechten van het individu, maar de maatschappij heeft ook haar rechten.''

Dit jaar nog zal Herlé aan de universiteit met proefpersonen zijn theorie in de praktijk uittesten.


DS, 04-10-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB