De Nieuwe Pragmatici komen eraan - De huidige studentengeneratie is tegelijk indivualistisch en sociaal


Behoudsgezind, berustend en ongeïnteresseerd: de kritiek op de huidige studentengeneratie is vaak niet mals. ,,Toch weten ze heel goed wat ze willen en ze zijn geëngageerd.''


,,Ik noem de huidige generatie van studenten de 'Nieuwe Pragmatici', omdat ze op alle gebieden kiezen voor de weg van het haalbare'', zegt Fons Van Dyck, de directeur van het merkenadviesbureau THINK/BBDO. ,,Tegelijk zijn ze de en-engeneratie : studenten zijn tegelijk individualistisch - ze hebben hun eigen ambities - en sociaal - ze functioneren graag in gemeenschap. Ze willen het beste van twee werelden combineren.''

Het lijkt contradictorisch, maar dat is het volgens Van Dyck niet. ,,Deze generatie jongeren gaat meer dan vroegere generaties naar festivals, ze zijn weer actief lid van een jeugdvereniging en ze doen vrijwilligerswerk. Maar ze doen dat in de eerste plaats voor zichzelf. Het zijn geen altruïsten. Ze zijn bijvoorbeeld scoutsleider omdat ze ervaring in een leidinggevende functie willen hebben, en omdat ze het wel leuk vinden om in groep met kinderen bezig te zijn.''

Het uitgangspunt is: een student is graag in een groep omdat hij daar als individu behoefte aan heeft. ,,De jeugdvereniging is voor jongeren een soort serviceclub geworden: een netwerk waar ze ook zelf iets aan hebben. Als ze later gaan solliciteren, staat het lidmaatschap goed op hun cv.''

Die ogenschijnlijke dubbelzinnigheid tussen individu en groep vertonen studenten ook in hun sociaal engagement. ,,Ze zijn geëngageerd voor een beter wereld, maar het eigen comfort mag daar niet onder lijden. Zo willen ze wel producten van eerlijke handel kopen, maar alleen als ze ook lekker zijn.''

Ook in hun engagement gaan de 'Nieuwe Pragmatici' uit van het haalbare. ,,Ze gaan voor zichzelf geen onrealistische doelstelling opleggen. Ze zetten zich in de eerste plaats in voor concrete acties, met zichtbare resultaten.''

Docenten in universiteiten en hogescholen doen weleens smalend over de studentenvertegenwoordigers die weigeren om voor de grote principes op de barricades te gaan staan.

De studenten verkiezen het overleg, en wat minder ongeduld. Hun strijd gaat om het behalen van concrete resultaten, op concrete punten.


Pragmatisch, maar wel efficiënt

Diezelfde ingesteldheid drijft steeds meer studenten naar 'Hotel Mama'.

,,Als je de keuze hebt tussen een kot en met een autootje naar huis pendelen, dan beginnen de Nieuwe Pragmatici te calculeren'', legt Fons Van Dyck uit. ,,Ze rekenen uit wat ze in de twee situaties winnen en verliezen, ze maken een trade-off. En die komt vaak in het voordeel van de thuissituatie uit. Want het comfort dat je daar hebt, kun je op kamers bijna niet bereiken. Daar moeten ze zelf eten maken en, bij wijze van spreken, het gras afrijden.''

Thuis behouden de studenten bovendien hun vrijheid, want ze hebben minder dan vroeger de behoefte om zich tegen hun ouders af te zetten. Vader en moeder behoren tot de babyboomgeneratie. Die is gelouterd, en wil in de eerste plaats de vriend van hun kinderen zijn. Er is geen reden om zich daar als kind tegen af te zetten.

Bovendien zijn de 'roots' opnieuw belangrijk geworden: ,,Nieuwe Pragmatici hebben minder dan vroegere generaties de behoefte om tijdens hun studentenjaren de navelstreng door te knippen'', leert Van Dyck uit zijn onderzoeken. ,,Het fenomeen van bijvoorbeeld West-Vlamingen die na hun studie in Vlaams-Brabant 'blijven plakken' en alleen nog voor een geboorte of begrafenis naar hun heimat afzakken, neemt af. Jongeren zijn trots op hun streek van afkomst. Ze hebben geen behoefte om zich daarvoor te schamen.''

De Antwerpse transporteconoom Ann Verhetsel, die de mobiliteit van studenten onderzocht, wijt de keuze voor de navet naar mama en papa aan de 'sociale kring'. ,,Vroeger vormden mensen hun netwerk van vrienden en kennissen voornamelijk tijdens hun studententijd op. Nu gebeurt dat al op 15, 16 jaar. Daardoor hebben jongeren, als ze het hoger onderwijs binnenstappen, geen behoefte meer om nieuwe vrienden te maken.''

Voor hun toekomst zijn de Nieuwe Pragmatici optimistisch, maar met opnieuw een grote dosis realiteitszin. Ze zijn niet de zwartkijkers, zoals hun voorgangers van Generation X , en ook niet de dromers van de babyboomgeneratie.

,,Dat jonge mensen positief zijn over de toekomst, vertaalt zich ook stilaan in de geboortecijfers'', merkt Fons Van Dyck. ,,De stijgende nataliteit in ons land is niet alleen afkomstig van de kroostrijke allochtone gezinnen. We stellen vast dat ook jonge mensen steeds meer kinderen op de wereld zetten. En een gezin stichten is toch een uiting van vertrouwen in de toekomst.''

Bij het uittekenen van hun toekomst speelt het werk een minder dominante rol dan vroeger. ,,De Nieuwe Pragmatici willen nog wel op bepaalde momenten in hun leven hard werken, maar evengoed om vijf uur de deur van hun kantoor achter zich dichttrekken om aan hun tweede leven te beginnen.''

De uitdaging in het werk is niet om massa's geld te verdienen. ,,De baan is een middel om een comfortabel leven te leiden'', zegt Van Dyck. ,,Het werk is een noodzakelijke voorwaarde om van het leven te kunnen genieten, zeker geen obsessie.''

Opnieuw komt de dubbelzinnigheid van deze studentengeneratie naar voor: ,,Jongeren streven naar een vaste baan, naar zekerheid. Maar dat is niet uit een conservatieve reflex. Die zekerheid hebben ze nodig om hun vrijheid af te kopen, om in hun vrije tijd te doen wat ze willen.''

Dat maakt van de studenten geen generatie van Jomme Dockx-types. Dat ambitieloze personage uit De collega's , in stofjas op een ongeïnspireerd ministerie, vertegenwoordigt in de woorden van Van Dyck 'lifetime employment' .

De Nieuwe Pragmatici staan daarentegen voor 'lifetime career' . Ze hebben wel degelijk ambitie en willen succes hebben. ,,Jongeren willen zelf de regie in handen houden. Ze willen hun leven zelf bepalen. Het valt daarbij trouwens op dat ze voor hun eerste baan niet verder dan twee jaar vooruit kijken. Ze geven hun werkgever die termijn, om te kijken of ze zich goed voelen. Daarna maken ze voor zichzelf een evaluatie. De Nieuwe Pragmatici laten zich geen beslissingen opdringen, ze beslissen zelf.''

Aan de werkgevers stelt deze arbeidsattitude nieuwe uitdagingen. ,,De vraag naar werknemers stijgt'', zegt Fons Van Dyck. ,,Niet alleen is er een sterke economische groei, veel van de babyboomers gaan binnenkort met pensioen. Ik vrees dat de vraag de komende vijf tot tien jaar groter wordt dan het aanbod van mensen op de arbeidsmarkt.''

De War for talent tussen de werkgevers evolueert volgens de directeur van THINK/BBDO naar een World War III for talent . ,,Het probleem is echt aan het escaleren. Daar moeten de bedrijven zich op voorbereiden, want bovendien werken de lokmiddelen van enkele jaren geleden niet meer. De tijd is voorbij dat je een gsm en laptop geeft, en een jaar later de eerste bedrijfswagen.''

Louter materiële incentives werken niet meer. ,,Een laptop en gsm hebben jongeren al van kindsbeen af. Daarmee worden ze niet verleid om in een bedrijf te gaan werken. Bovendien is de baan in de eerste plaats de basis om een goed leven te realiseren, buiten de werkuren.''

,,De Nieuwe Pragmatici vinden het belangrijk om zich in hun werk te ontplooien, maar betaalde overuren en bijkomende vakantiedagen vinden ze minstens even belangrijk'', zegt Van Dyck. ,,Met die immateriële voordelen kunnen ze hun vrijheid kopen. Weer komt het beeld van de calculerende generatie naar voor: berekenen waarmee ze voor zichzelf de meeste winst maken.''

,,Hetzelfde geldt trouwens voor een fitnessabonnement als extralegaal voordeel. Nieuwe Pragmatici willen wel fitnessen, maar niet als dat door hun werkgever georganiseerd wordt. Ze willen in de eigen vrije tijd fitnessen, met de vrienden die ze zelf kiezen.''


DS, 23-09-2006 (Pieter Lesaffer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB