Brug over de Theems davert als een orgel
Londen, 24 juni. De Amerikaanse geluidskunstenaar Bill Fontana heeft de Millennium Bridge over de Theems in Londen een maand lang veranderd in een reusachtig muziekinstrument.
Fontana heeft de voetgangersbrug uit 2000 van de architect Sir Norman Foster uitgerust met accelerometers, sensoren die de trillingen van de kabels van de brug opvangen en vertalen in geluidsfrequenties. De geluiden worden doorgespeeld naar de enorme Turbinehal in het naburige Tate Modern Museum. Ook in het ondergrondse station Southwark, dicht bij het museum, is de steeds wisselende compositie van Fontana’s Harmonic Bridge te beluisteren via een ‘geluidsbrug’.
Op de brug zelf merken voorbijgangers niets van de geluiden. In de ruim 35 meter hoge hal van het museum galmt echter dezer dagen een fascinerende compositie met bijdragen van de natuur (de wind, het klotsende water van de rivier) en van mensen (voetstappen op de metalen platen van de brug, voorbijvarende boten enzovoorts).
Nu eens hoort men een lieflijk geklepper, dat aan de hoge tonen van een piano doet denken, dan weer een diep, ritmisch geluid als van de snaren van een reusachtige gitaar of harp. Bij tijd en wijle trilt de grond in de hal zelfs onder je voeten, alsof er daverend op een orgel wordt gespeeld. Fontana zelf verklaarde tegenover de media dat hij de brug beschouwt als een groot snaarinstrument.
De bron van een bepaald geluid valt in de afgesloten hal niet goed te achterhalen en dat maakt het beluisteren van de muziek tot een mysterieuze ervaring. Nieuwsgierig vraag je je even later, al wandelend over de brug, af of je misschien daarnet in de hal ook wat hebt meegekregen van een straatartiest die met ontbloot bovenlijf ijverig zit te trommelen halverwege de brug. Of is die daar pas een paar minuten geleden neergestreken en was dat geklepper te wijten aan de naaldhakken van een passerende vrouw?
Het is niet voor het eerst dat Fontana (59) een dergelijk project ter hand neemt. Al sinds 1976 maakt de kunstenaar, die woont en werkt in San Francisco, ‘geluidssculpturen’. Fontana, begonnen als componist van minimalistische muziek, deed eerder projecten in New York, Parijs, Berlijn, Sydney en Venetië. Zijn specialiteit is de geluiden van de stad te gebruiken als een levende bron van muziek. Hij experimenteert graag met nieuwe opnametechnieken, soms ook onder water, en gebruikt vaak de interactie met bouwwerken, zoals nu met de Millennium Bridge. „Ik ga ervan uit”, stelt Fontana op de site van Tate Modern, „dat elk gegeven moment iets van betekenis valt te beluisteren en dat muziek, in de zin van samenhangende geluidspatronen, een constant proces is.”
‘Harmonic Bridge’ loopt tot 16 juli.
http://www.tate.org.uk/modern/exhibitions/fontana/
NRC, 24 juni 2006