Het is verschrikkelijk dat antisemitische ideeën leven in de islamitische wereld


Het is jammer dat het bij alle ophef over de afscheidsrede van de Utrechtse hoogleraar Pieter van der Horst zo weinig ging over de inhoud. Wat was de kern van de rede die hij vorige week had willen houden maar onder druk van de universiteit niet hield? Wat had de man willen zeggen?


Professor Van der Horst wilde wijzen op antisemitisme in de islamitische wereld. Deze heeft, zo betoogt hij, de fakkel van de redeloze jodenhaat van de nazi’s overgenomen en draagt deze met vuur en verve verder. Oude verdachtmakingen als zouden Joden mensen eten, zijn in Europa vrijwel verdwenen. Maar in islamitische kringen blijken deze waanideeën aan een tweede leven te zijn begonnen, stelt Van der Horst.

Daarop te wijzen is niet alleen zijn goed recht, het is zonder meer te prijzen dat Van der Horst dit doet.

Het is verschrikkelijk dat waanvoorstellingen die in Europa in het verleden tot discriminatie, pogroms en uiteindelijk in de Tweede Wereldoorlog tot volkenmoord hebben geleid en hier nu, dankzij de inzet van velen, tot het verleden lijken te behoren, in islamitische landen blijken voort te leven. Via die omweg kunnen de oude waanideeën over Joden ook weer terugkeren naar het Westen.

Joden eten geen mensen op. Ze hebben ook niet Bin Laden opdracht gegeven de aanslagen van de 11de september te plegen. Toch wordt dat beweerd, in islamitische landen, en ook weer hier.

Soms zijn de anti-joodse vooroordelen zo buitenissig, dat een Europeaan de neiging kan hebben ze niet helemaal serieus te nemen. Wie denkt er nu echt dat Joden mensenvlees eten? Toch is het zaak zulke evidente onzin serieus te nemen, als blijkt dat er werkelijk mensen zijn die erin geloven. Het komt voort uit dezelfde voedingsbodem waarin ook antisemitische boeken gedijen die tot in Nederland te koop zijn. Als we waanvoorstellingen niet serieus nemen, bestaat het gevaar dat we ze ook niet serieus bestrijden.

De afscheidsrede waarin professor Van der Horst hierop wilde ingaan, heeft hij onder druk van de universiteit niet uitgesproken. Dat is jammer. De oorspronkelijke tekst, die vandaag bekort in Trouw staat, is zeker emotioneel van toon, maar daarmee nog niet verkeerd. De universiteit Utrecht en Van der Horst zelf hadden er beter aan gedaan deze afscheidsrede gewoon te (laten) houden.


Trouw, 24-06-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB