Aanklacht tegen roman Elif Shafak


Rotterdam, 13 juni. De Turkse schrijfster Elif Shafak wordt mogelijk vervolgd wegens belediging van de Turkse ‘identiteit’ in haar roman The Bastard of Istanbul. Vorige week is zij samen met haar uitgever verhoord.


Shafak (1971), die in Nederland wordt uitgegeven door De Geus en gastprofessor vrouwenstudies is aan de universiteit van Michigan, is in afwachting van de beslissing of er een rechtszaak komt.

De zaak tegen Shafak is aangespannen door Kemel Kerincisz, de nationalistische advocaat die eerder aanklachten indiende tegen schrijver Orhan Pamuk en europarlementariër Joost Lagendijk. De openbare aanklager die ook de andere twee zaken behandelde, is op verzoek van Kerincsiz vervangen, zo vertelt Shafak over de telefoon vanuit Istanbul. Ze is niet gerust op de afloop, al werden de klachten tegen Pamuk en Lagendijk ingetrokken en is van Kerincsiz bekend dat hij met negatieve publiciteit voor Turkije toetreding tot de EU wil dwarsbomen. Hij bedient zich steeds van artikel 301, dat belediging van de Turkse identiteit strafbaar stelt.

Shafak: „De aanklacht is absurd en belachelijk. Het is voor het eerst dat een roman, een product van de verbeelding, wordt aangeklaagd.” In het geval van Pamuk ging het om uitspraken in een interview.

De aanklacht noemt twee passages uit Shafaks roman. „Een vrouwelijk personage gaat in een woede-uitbarsting tekeer tegen van alles en nog wat in Turkije: nationalisten, seksisten, de voorvaderen, enzovoort. Verder voer ik Armeens-Amerikaanse personages op, die leven in de diaspora. Zij spreken over wat er in 1915 met de Armenen gebeurde en laten zich kritisch uit over de officiële Turkse versie van de geschiedenis.” In die versie wordt niet gerept van de Turkse moord op één miljoen Armenen in de Eerste Wereldoorlog.

De twee passages zijn uit hun context gelicht, zegt Shafak. „Natuurlijk ben ik niet objectief. Ik bouw bruggetjes tussen de Armenen en Turken en ik ben niet positief over het nationalisme.”

In de media is er volop steun voor haar zaak, aldus Shafak. „Veel mensen schamen zich voor deze aanklacht.” De schrijfster kan maximaal zes maanden gevangenisstraf krijgen. Ze is vijf maanden zwanger, en zegt „bezorgd” te zijn over de gevolgen van een eventuele rechtszaak op haar zwangerschap. De Nederlandse vertaling van The Bastard of Istanbul verschijnt later dit jaar bij De Geus.


NRC, 13 juni 2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB