actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Al Zarqawi is gedood tijdens bombardement

Al-Zarkawi / Het einde van een mythe

Met Al-Zarkawi komt een einde aan een mythe. En verliest Osama bin Laden een concurrent.

’We hielden er al lang rekening mee dat hij zou worden gedood”, zei de oudere broer van Aboe Moesab al- Zarkawi gisteren. „We hopen dat hij zich bij de martelaren in de hemel zal voegen.”

Sayel al-Khalayleh woont nog in Zarka, de arme Jordaanse industriestad waaraan zijn broer Al-Zarkawi zijn naam dankt. ’De vader van Moesab uit Zarka’, de letterlijke vertaling van zijn krijgsnaam, komt daar in 1966 ter wereld als Ahmed Fadel Nazzal al-Khalayleh. DToen zal niemand hebben verwacht dat hij ooit de leider zou worden van Al-Kaida in Irak.

Want de jonge Ahmed Fadel is op school geen uitblinker en ontpopt zich van een opstandige tiener tot een dronken bullebak. Nadat hij zich aansluit bij een bende, belandt hij voor het eerst in de gevangenis. Daar begint zijn radicalisering: in contacten met gevangen radicalen moslims ontdekt hij de islam.

Eenmaal vrij is het een logische stap zich aan te sluiten bij de moedjahidien die in Afghanistan. voor de islam en tegen de sovjets vechten. Maar als hij daar in 1989 in Afghanistan aankomt, is de strijd al bijna voorbij. Daardoor belandt hij bij het Arabisch-Afghaanse wervingsbureau van Osama bin Laden in Pakistan, dat potentiële moedjahidien van tickets en leningen voorziet. Daar zal hij een jaar werken.

Deze periode is van groot belang voor zijn vormingvan de jonge Ahmed Fadel, die zich na zijn vertrek een andere identiteit heeft aangemeten. Hij noemt zich Al-Gharib, de Vreemdeling. Mensen die zich hem uit die tijd herinneren omschrijven hem als een beleefde jongeman, hardwerkend, religieus en tamelijk stil. In die tijd ontmoet hij zijn mentor, de Palestijn Aboe Mohammad al-Makdisi. Samen gaan ze naar Bin Ladens trainingskampen in Afghanistan. Hij raakt bevriend met de moslimgeleerde, die zijn geloof bijstuurt naar in de richting van de radicale salafistische islam. Die streeft naar een islamitische wereldstaat gebaseerd op het kalifaat uit de begindagen van de islam. Maar voor Ahmed Fadel/Al-Gharib ligt het begin daarvan in Jordanië, waar hij via een burgeroorlog het regime denkt te verjagen om er een islamitische staat te vestigen. Als hij in 1993 met zijn mentor terugkeert naar Jordanië, probeert hij daarvoor steun te verwerven.

In de arme wijken van Zarka en andere Jordaanse steden vindt hij gehoor, wat hem opnieuw in de gevangenis doet belanden.

Daar manifesteert hij zich voor het eerst als leider. Met een groep ex-gevangenen Hij verzamelt een groep gevangenenom zich heen voor wie hij de ’emir’ wordt. Zij volgen hem naar gaat hij in 1999 naar Afghanistan, als ze door een amnestie in 1999 vrijkomen. Na de Amerikaanse strijd tegen de Taliban van 2001 vertrekt hij naar Noord-Irak waar hij zich zou hebben aangesloten bij de radicale Koerdische groep Ansar al-Islam. Volgens de Amerikanen is hij Saddam Hoesseins man in de groep – dus de link tussen Irak en Al-Kaida die de inval in 2003 rechtvaardigt. Maar er zijn geen overtuigende bewijzen dat Al-Zarkawi daar echt in Noord-Irak was. GNadat Ansar in 2003 door de Amerikanen is verjaagd, blijkt geen van de bewoners van de dorpen die de groep bezethield blijkt Al-Zarkawi zelf met eigen ogen te hebben gezien.

Daarmee is de mythe geboren. Want zelfs als hij in Ansar actief is geweest, was Al-Zarkawi toen nog een van de jongens en nog geen leider. Dikke vrienden met Osama bin Laden was hij toen al evenmin. De Amerikanen beplakten hem met het etiket ’internationaal terroristenleider’ ver voordat hij dat ook echt werd. Het Amerikaanse leger geeft inmiddels toe dat het heeft inmiddels toegegeven zijn rol in Irak lange tijd overdreef, om de Irakezen tegen hem op te zetten.

Met de Amerikaanse bezetting van Irak laait het verzet op en stromen moslimstrijders het land binnen, zoals ze eerder naar Afghanistan trokken. Al- Kaida geeft voor het eerst een visitekaartje af met de aanslag op het hoofdkantoor van de VN in Bagdad, augustus 2003. Vele aanslagen zullen volgen, waarbij steeds weer de naam Al-Zarkawi opduikt als leider van ’Tawhid en Djihad’ (Monotheïsme en Heilige Oorlog). Hij wordt ervan verdacht in 2004 persoonlijk de keel te hebben doorgesneden van twee Amerikaanse gijzelaars: Nicholas Berg (april) en Eugene Armstrong (september).

Osama bin Laden kan niet meer om hem heen. Er circuleren berichten over onenigheid: omdat Al-Zarkawi richt zich niet, zoals Bin Laden, tegen het Westen, maar tegen de Arabische heersers. Desondanks benoemt Bin Laden de Jordaniër eind 2004 tot zijn man in Irak.

Al-Kaida in Irak groeit en het aantal (zelfmoord)aanslagen ook, . Die richten zich steeds vaker tegen Irakezen. Al-Zarkawi probeert een burgeroorlog te ontketenen door sjiieten en soennieten tegen elkaar op te zetten. Tot ongenoegen van Bin Laden, blijkt uit een brief die in 2005 uitlekt. en waarvan de meeste deskundigen aannemen dat die authentiek is. Bin Ladens rechterhand Al-Zawahiri waarschuwt daarin dat die acties, samen met de onthoofdingen, averechts werken: de moedjahidien verliezen aan populariteit. Er moet nauwer worden samengewerkt met de Iraakse opstandelingen. Al-Zarkawi bindt in; er worden geen mensen meer onthoofd. Hij smeedt een unie met enkele Iraakse soennitische groepen.

Toch volgt in april 2006 het bericht dat hij de leiding van Al-Kaida in Irak heeft overgedragen aan een Irakees, om het verzet een Iraaks gezicht te geven. Al-Zarkawi houdt wel de militaire leiding. Probeert Bin Laden hem terug te duwen in z’n hok, nu de Jordaniër hem duidelijk naar de kroon heeft gestoken? Want rond die tijd doet voor het eerst een video de ronde waarop zijn gezicht te zien is – een voorrecht dat tot nu toe was voorbehouden aan Bin Laden en Al- Zawahiri. Vorige week volgde een bandopname waarin Al-Zarkawi tegen de orders in vier uur lang tegen de sjiieten fulmineert, die hij niet alleen ongelovigen noemt maar en zelfs vijanden van de islam.

Ooit zal duidelijk zijn of dit toeval is, of dat hij met de opnames zijn doodvonnis tekende. Of dat hij door Al-Kaida is verraden, omdat hij zich niet aan Bin Ladens lijn wilde houden. Want jarenlang hebben de Amerikanen hem niet kunnen vinden. Hij raakte gewond, maar niet ernstig. Hij werd aangehouden, maar door de Irakezen niet herkend. Toeval of niet, zijn dood maakt een einde aan een mythe die toch al ver voorbij haar houdbaarheidsdatum was.

Trouw, 09-06-2006