Bij de dood van Arafat


Misschien was het Arafat zelf wel die vorige maand in het Egyptische blad al-Ahram de beste opsomming van zijn verdiensten gaf. ,,We hebben de Palestijnse zaak tot het grootste probleem in de wereld gemaakt. Kijk naar de uitspraak in Den Haag over de muur: 130 landen steunden ons in de Verenigde Naties. 107 jaar na het congres in Bazel (de grondleggende vergadering van het zionisme, red.), negentig jaar na het Sykes-Picot-akkoord (de opdeling van het Midden-Oosten tussen Londen en Parijs, red.), is Israël er niet in geslaagd ons van de kaart te vegen. We zitten nu hier en confronteren ze in Palestina. We zijn geen Indianen.''


Jasser Arafats verdienste is inderdaad dat hij de Palestijnse zaak tot een van de centrale thema's in de wereldpolitiek wist te maken. Hij heeft daarbij geen middel geschuwd, of het nu de spectaculaire kapingen van de jaren zeventig waren of de strijd in en vanuit Jordanië, Libanon en de bezette Palestijnse gebieden. Hij was in de ogen van velen een terrorist, in de ogen van minstens zovelen een vrijheidsstrijder. De gewapende strijd heeft hij nooit echt vaarwel gezegd. Ook niet toen hij voor het vredespad koos en daarvoor in 1994 de Nobelprijs kreeg -al valt het mislukken van die vredesweg niet alleen hem te verwijten.

Arafat was een sober levende man die zijn regime met corruptie instandhield en die loyaliteiten kocht. Hij was een meester in het verdeel-en-heersbeleid, die geen macht onder zich, laat staan naast zich duldde. Arafat wás de Palestijnse strijd, de vader van de natie, die er in een cruciale fase niet in slaagde over zijn eigen schaduw heen te springen. Zo erkende hij Israël, maar haalde dat onderuit door de terugkeer van miljoenen Palestijnse vluchtelingen naar de Joodse staat te blijven eisen.

In die zin biedt zijn dood ook nieuwe kansen. De instituten die onder Arafat alleen in naam bestonden, hebben de afgelopen week veerkracht getoond en bieden de Palestijnen wellicht het meest democratische systeem in de Arabische wereld. Of een nieuw leiderschap uiteindelijk over het gezag en de durf beschikt historische beslissingen te nemen, moet nog blijken. Net zo goed als valt te betwijfelen of de Israëlische regering de wijsheid en de durf heeft die historische stap te zetten. Arafats dood biedt kansen, maar er is weinig reden tot optimisme.


Trouw, 12-11-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB